مرکز پاسخگويي: تبيان
گروه: امامت و تشيع
موضوع اصلي: اخلاق
موضوع فرعي: فلسفه مصيبت يعقوب در سخن امام سجاد(ع)
امام سجاد(ع) علت مصيبت وارده بر يعقوب را چه ميدانست؟
پاسخ:
ابو حمزه ثمالي از امام سجاد(ع) نقل ميكند كه من روز جمعه در مدينه بودم، نماز صبح را با امام سجاد خواندم، هنگامي كه امام از نماز و تسبيح، فراغت يافت به سوي منزل حركت كرد و من با او بودم، زن خدمتكار را صدا زد، گفت مواظب باش. هر سائل و نيازمندي از در خانه بگذرد، غذا به او بدهيد، زيرا امروز روز جمعه است.
ابو حمزه ميگويد، گفتم هر كسي كه تقاضاي كمك ميكند، مستحق نيست!. امام فرمود درست است، ولي من از اين ميترسم كه در ميان آنها افراد مستحقي باشند و ما به آنها غذا ندهيم و از در خانه خود برانيم، و بر سر خانواده ما همان آيد كه بر سر يعقوب و آل يعقوب آمد!
سپس فرمود به همه آنها غذا بدهيد (مگر نشنيدهايد) براي يعقوب هر روز گوسفندي ذبح ميكردند، قسمتي را به مستحقان ميداد و قسمتي را خود و فرزندانش ميخورد، يك روز سؤال كننده مؤمني كه روزهدار بود و نزد خدا منزلتي داشت، عبورش از آن شهر افتاد، شب جمعه بود بر در خانه يعقوب به هنگام افطار آمد و گفت به ميهمان مستمند غريب گرسنه از غذاي اضافي خود كمك كنيد، چند بار اين سخن را تكرار كرد، آنها شنيدند، و سخن او را باور نكردند، هنگامي كه او مأيوس شد و تاريكي شب، همه جا را فرا گرفت برگشت، در حالي كه چشمش گريان بود و از گرسنگي به خدا شكايت كرد، آن شب را گرسنه ماند و صبح همچنان روزه داشت. در حالي كه شكيبا بود و خدا را سپاس ميگفت، اما يعقوب و خانواده يعقوب كاملاً سير شدند، و هنگام صبح مقداري از غذاي آنها اضافه مانده بود.
امام سپس اضافه فرمود خداوند به يعقوب در همان صبح، وحي فرستاد كه تو اي يعقوب بنده مرا خوار كردي و خشم مرا برافروختي، و مستوجب تأديب و نزول مجازات بر تو و فرزندانت شدي ... اي يعقوب من دوستانم را زودتر از دشمنانم توبيخ و مجازات ميكنم و اين به خاطر آنست كه به آنها علاقه دارم!».
قابل توجه اينكه به دنبال اين حديث ميخوانيم كه ابوحمزه ميگويد از امام سجاد(ع) پرسيدم يوسف چه موقع آن خواب را ديد؟ امام فرمود «در همان شب».
از اين حديث به خوبي استفاده ميشود كه يك لغزش كوچك و يا صريحتر يك «ترك اولي» كه گناه و معصيتي هم محسوب نميشد، (چرا كه حال آن سائل بر يعقوب روشن نبود) از پيامبران و اولياي حق چه بسا سبب ميشود كه خداوند، گوشمالي دردناكي به آنها بدهد، و اين نيست مگر به خاطر اينكه مقام والاي آنان ايجاب ميكند، كه همواره مراقب كوچكترين گفتار و رفتار خود باشند، چرا كه (كارهائي كه براي بعضي از نيكان «حسنه» محسوب ميشود براي مقربان درگاه خداوند «سيئه» است).
***
پاورقي:
قصه هاي قرآن
حضرت آيت الله مكارم شيرازي