مرکز پاسخگويي: تبيان
گروه: امامت و تشيع
موضوع اصلي: اخلاق
موضوع فرعي: فلسفه مصيبت يعقوب در سخن امام سجاد(ع)
امام سجاد(ع) علت مصيبت وارده بر يعقوب را چه مي​دانست؟


پاسخ:
ابو حمزه ثمالي از امام سجاد(ع) نقل مي​كند كه من روز جمعه در مدينه بودم، نماز صبح را با امام سجاد خواندم، هنگامي كه امام از نماز و تسبيح، فراغت يافت به سوي منزل حركت كرد و من با او بودم، زن خدمتكار را صدا زد، گفت مواظب باش. هر سائل و نيازمندي از در خانه بگذرد، غذا به او بدهيد، زيرا امروز روز جمعه است.

ابو حمزه مي​گويد، گفتم هر كسي كه تقاضاي كمك مي​كند، مستحق نيست!. امام فرمود درست است، ولي من از اين مي​ترسم كه در ميان آنها افراد مستحقي باشند و ما به آنها غذا ندهيم و از در خانه خود برانيم، و بر سر خانواده ما همان آيد كه بر سر يعقوب و آل يعقوب آمد!

سپس فرمود به همه آنها غذا بدهيد (مگر نشنيده​ايد) براي يعقوب هر روز گوسفندي ذبح مي​كردند، قسمتي را به مستحقان ميداد و قسمتي را خود و فرزندانش مي​خورد، يك روز سؤال كننده مؤمني كه روزه​دار بود و نزد خدا منزلتي داشت، عبورش از آن شهر افتاد، شب جمعه بود بر در خانه يعقوب به هنگام افطار آمد و گفت به ميهمان مستمند غريب گرسنه از غذاي اضافي خود كمك كنيد، چند بار اين سخن را تكرار كرد، آنها شنيدند، و سخن او را باور نكردند، هنگامي كه او مأيوس شد و تاريكي شب، همه جا را فرا گرفت برگشت، در حالي كه چشمش گريان بود و از گرسنگي به خدا شكايت كرد، آن شب را گرسنه ماند و صبح همچنان روزه داشت. در حالي كه شكيبا بود و خدا را سپاس مي​گفت، اما يعقوب و خانواده يعقوب كاملاً سير شدند، و هنگام صبح مقداري از غذاي آنها اضافه مانده بود.

امام سپس اضافه فرمود خداوند به يعقوب در همان صبح، وحي فرستاد كه تو اي يعقوب بنده مرا خوار كردي و خشم مرا برافروختي، و مستوجب تأديب و نزول مجازات بر تو و فرزندانت شدي ... اي يعقوب من دوستانم را زودتر از دشمنانم توبيخ و مجازات مي​كنم و اين به خاطر آنست كه به آنها علاقه دارم!».

قابل توجه اينكه به دنبال اين حديث مي​خوانيم كه ابوحمزه مي​گويد از امام سجاد(ع) پرسيدم يوسف چه موقع آن خواب را ديد؟ امام فرمود «در همان شب».

از اين حديث به خوبي استفاده مي​شود كه يك لغزش كوچك و يا صريحتر يك «ترك اولي» كه گناه و معصيتي هم محسوب نمي​شد، (چرا كه حال آن سائل بر يعقوب روشن نبود) از پيامبران و اولياي حق چه بسا سبب مي​شود كه خداوند، گوشمالي دردناكي به آنها بدهد، و اين نيست مگر به خاطر اينكه مقام والاي آنان ايجاب مي​كند، كه همواره مراقب كوچكترين گفتار و رفتار خود باشند، چرا كه (كارهائي كه براي بعضي از نيكان «حسنه» محسوب مي​شود براي مقربان درگاه خداوند «سيئه» است).




***
پاورقي:
قصه هاي قرآن

حضرت آيت الله مكارم شيرازي