مرکز پاسخگويي: دفتر تبليغات اسلامي
گروه: امامت و تشيع
موضوع اصلي: جمع اوري صحيفه سجاديه
موضوع فرعي: صحيفه سجاديه
صحيفة سجاديه آيا توسط خود امام سجاد(ع) نوشته شده يا شخص ديگري آن را جمع آوري كرده؟ آن شخص كيست و در چه زماني اين كار صورت گرفته است؟


پاسخ:
صحيفة سجاديه از كتاب هاي مشهور و معروف است كه دعاهاي آن را حضرت سجاد(ع) انشا كرده و امامان بعد از ايشان آن را تأييد كرده اند. ما به طور مختصر سند اين كتاب را نقل مي كنيم:
متوكل بن هارون مي گويد: يحيي پسر زيد بن علي(ع) را پس از شهادت پدرش زيد در راه خراسان ديدم. بر او سلام كردم. پرسيد از كجا مي آيي؟ گفتم: از حج. گفت: از پسرعموهاي من در مدينه چه خبر داري؟ از جعفر بن محمد(امام صادق(ع)) چه خبر داري؟ گفتم: آنان مصيبت زدة پدرت زيد هستند، يحيي گفت: عمويم محمد بن علي (امام باقر(ع)) به پدرم زيد مي فرمود: قيام نكن اگر قيام كني كشته مي شوي. سپس گفت: اي متوكل بن هارون بگو ببينم آيا سخن دربارة من از پسر عمويم جعفر بن محمد (امام صادق(ع)) شنيدي؟ گفتم: آري او مي گفت: تو را نيز مانند پدرت به دار مي زنند و به شهادت مي رسانند. گفت: اگر از گفته ها و حديث هاي پسر عمويم چيزي نوشته اي به من نشان بده.
من آن چه نوشته بودم از جمله دعايي كه امام صادق(ع) بر من املا كرده بود و او از پدرش امام باقر(ع) و او از پدرش امام سجاد(ع) نقل كرده بود به او نشام دادم. يحيي آن را گرفت و از ابتدا تا انتهاي آن را مطالعه كرد و از من درخواست كرد كه از آن نسخه اي بردارد و بعد گفت من صحيفه اي از پدرم زيد و او از پدرش امام سجاد(ع) دارم كه آن را در صندوقچه اي پنهان كرده ام. حال كه قرار است من كشته شوم اين صحيفه را نزد تو به امانت مي سپارم تا به دست پسر عموهايم محمد و ابراهيم بن حسن بن حسن بده، من قبول كردم و آن ها را بعد از شهادت يحيي به مدينه بردم و بر امام صادق(ع) وارد شدم؛ خبر شهادت و به دار آويخته شدن او را به امام صادق(ع) دادم. آن حضرت گريه كرد و اندوهش افزون گشت و گفت خداي پسر عمويم را رحمت كند سپس آن صحيفه اي كه از يحيي نزد من امانت بود و آن صحيفه اي كه خود حضرت به من داده بود طلب كرد من آن ها را به امام (ع) دادم. سپس امام (ع) به فرزندش اسماعيل فرمود: فرزندم بلند شو آن صحيفه اي كه قبلاً به تو داده ام بياور آن را با اين صحيفه تطبيق كرديم هر دو يكجور بود؛ يعني صحيفه اي كه امام صادق از جدش امام سجاد داشت با صحيفه اي كه از زيد بن علي بن الحسين(ع) به دست يحيي رسيده بود با هم مطابقت داشت، سپس امام صادق(ع) آن صحيفه اي كه امانت بود به من داد و فرمود آن را به محمد و ابراهيم پسر عموهايم برسان همان طور كه يحيي بدان سفارش كرده است. چون برخاستم كه به ديدار آنان بروم فرمود بايست: فردي را نزد محمد و ابراهيم فرستاد تا آنان نزد امام صادق(ع) حاضر شدند. حضرت به آنان فرمود: اين ميراث پسر عمو شما يحيي از پدرش زيد است، اين را بگيريد، امّا من بر شما شرطي دارم و آن اين كه اين صحيفه را از مدينه بيرون نبريد گفتند: چرا؟ حضرت فرمود:
مي دانم كه شما نيز مانند او خروج خواهيد كرد و شما را به شهادت خواهند رسانيد. سپس متوكل بن هارون گفت: آن حضرت دعاهاي امام سجاد را بر من املا كرد كه 75 باب داشت همه را نوشتم و متأسفانه 11 باب آن گم شد و شصت و اندي از آن ها را نگه داشتم.
بنابراين، صحيفة سجاديه دعاهاي امام سجاد است كه به فرزندش امام باقر و زيد املا كرده و آنان به فرزندانشان املا كرده اند و همين طور تا به دست ما رسيده است.[8]
[8] مقدمة صحيفة سجاديه با ترجمه و شرح حاج ميرزا ابوالحسن شعراني.