اگر سال تولد آن حضرت را سال 38 در نظر بگيريم ـ چنانچه مورخين نيز گفته اند ـ امام سجاد(عليه السلام) در واقعه كربلا 23 سال و فرزند آن حضرت امام باقر(عليه السلام) در آن سال در حدود چهار سال داشته است. پس آن حضرت در واقعه كربلا جواني برومند بوده است كه مي توانسته در ركاب پدر بجنگد و مثل ديگران به شهادت برسد اما به علت بيماري در جنگ شركت نداشته و از همين روي از قتل وي چشم پوشيده اند. هرچند كه برخي آن حضرت را در واقعه كربلا كودكي خردسال دانسته اند كه به خاطر سن كمش وي را نكشته اند.

ايشان يكي از دوازده امام شيعيان است كه پيامبر اكرم(صلي الله عليه وآله) طبق حديث صحيح بخاري، صحيح مسلم و ديگر صحاح معتبر اهل سنت از آمدن آنها خبر داده است آنجا كه حضرت فرمود: الخلفاء بعدي اثنا عشر كلهم من قريش

وي در مكتب عمويش امام حسن و پدرش امام حسين(عليهم السلام) رشد و از علوم نبوت و دست آوردهاي پدران پاكش تغذيه نمود تا بدانجا كه در زمينه مسائل علمي و ديني عالمي بزرگ گرديد چنانچه مسلمانان به دانش و برتري ايمانش ايمان آوردند.

زهري گويد در ميان بني هاشم برتر از علي بن الحسين و فقيه تر از او كسي را نديدم. ستايش زهري علي رغم وابستگي اش به امويان به حدي است برخي مروانيان به وي مي گفتند اي زهري پيامبرت علي بن الحسين چه كار مي كند.

از حاحظ نقل شده است كه مي گفت درباره شخصيت علي بن الحسين، شيعي، معتزلي، خارجي، عامي، خاصي همه يكسان مي انديشند و هيچ كدام ترديدي بر برتري و تقدم او بر سايرين ندارند.

شافعي امام اهل سنت علي بن حسين را آگاه ترين مردم مدينه شمرده است.

و در مجموع اين كه، حقيقتِ برتري آن حضرت به سايرين را حتي زمامداران معاصرش (خلفاي بني اميه) با همه بدخواهي هايي كه نسبت به آن حضرت داشتند اقرار كردند چنانچه عبدالملك مروان به آن حضرت مي گويد: خدا چنان دانش، دين و پارسايي به تو داده كه هيچ كس قبل از تو جز پدرانت بدان تشرف نيافته اند.

و عمر بن عبدالعزيز گفته است: زين العابدين چراغ دنيا و جمال اسلام است.

از مجموع روايات اهل سنت و شيعه در مورد آن حضرت اين طور برمي آيد كه ايشان در مدينه بسيار موقر و محترم بود و همگان به جلالت، شأن، علو مقام، حسن خلق و علم و فقه، و ورع و تقواي آن حضرت اذعان داشتند.