اميرالمؤمنين عليه السّلام در توضيح آيه شريفه:

لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ اللّهِ:(1)



براي انسان نگهباناني از پيش رو و پشت سر بر گماشته كه به امر حضرت حق او را نگهباني كنند.



فرمود است: «فرشته هاي نگهبانِ از مَهلكه اند تا وقتي كه انسان به مقدَّر خود رسد، او را بدان وانهند».



و در همين زمينه آمده: «خداوند مهربان بر آدمي فرشته گماشته تا از همه سو او را پاسباني نمايند».



فرشتگان حافظ انسانند از خطرات پريان و آدميان و جانوران.



كعب گفته: «اگر خداوند به شما فرشته ها را نگماشته بود كه شما را از حوادث حفظ كنند، پريان شما را در خوراك و نوشيدن و عورات آسوده نمي گذاشتند».



ــــــــــــــــــــــــــــــــــ



1- رعد، 11.



به رسول با كرامت اسلام صلّي اللّه عليه و آله گفته شد: چند فرشته به همراه انسان است؟ فرمود: «يكي از يمين براي حسنات، و او ناظر بر فرشته طرف يسار است، چون كار نيكي انجام دهي ده برابر نويسد، و چون عمل بد انجام دهي آن كه در چپ است به فرشته طرف راست گويد: بنويسم؟ گويد: نه، شايد توبه كند. تا سه بار كه گفت، گويد: اكنون بنويس، خدا ما را از او آسوده كند، چه بد همنشيني است! چه كم ملاحظه و شرم از خدا دارد! اين است قول خداي تعالي:

لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ.



و فرشته اي كه زمامت را در اختيار دارد، چون براي پروردگارت تواضع كني تو را بالا برد، و اگر تكبّر كني تو را خرد كند. دو فرشته بر لبان تواند، نمازت را نگهدارند. فرشته اي بر دهان توست تا مار در آن نرود. فرشته اي بر ديده توست. و اينان ده فرشته اند براي آدمي در شب و در روز كه جمعاً بيست فرشته اند.(1)



روايت شناس عظيم القدر حضرت علاّمه مجلسي رحمة اللّه عليه در جلد پنجاه ونهم «بحار» در صفحه 153 فرمود:



اگر بگويند اين فرشته ها و تسلّط آنها به آدميزاده چه سودي دارد؟ جواب دهيم چند وجه دارد:



1ـ شيطان انسان را به شر و معصيت مي كشاند، و اين فرشته ها در برابر او آدمي را به خير و طاعت.



2ـ مجاهد گفته: هيچ بنده خدا نباشد جز اينكه فرشته اي بر او گماشته شده تا او را از پري، آدمي و جانوران نگه دارد.



3ـ مي بينيم كه بسا خاطره اي به قلب ما مي آيد و سببي ندارد، و بعد روشن مي شود كه سبب مصلحتي بوده، و بسا كشف شود كه سبب بلا يا گناه و تباهي بوده. و آن داعي نخست از فرشته هادي است، و آن دومي از شيطان گمراه كننده.



4ـ چون آدمي بداند فرشته، كردار او را ثبت مي كند و آمار مي نمايد و با اوست، بيشتر از گناه حذر مي كند، چنانكه با حضورانسان محترمي شرم مي كند و گناه نمي نمايد.