و الحمدلله الذي اغلق عنا باب الحاجه الا اليه فكيف نطيق حمده ام متي تؤ دي شكره لا متي ؟ و حمد سزاوار آن خدايي است كه ابواب فقر و حاجت را به روي ما بسته و فقط ما را به درگاه خود متوجه فرموده است . و ما چگونه مي توانيم سپاس گوي او باشيم ؟ نه ، هرگز نمي توانيم !

شرح :

خداوند در قرآن كريم آيه 41 سوره عنكبوت فرموده : مثل الذين اتخذوا من دون الله اولياء كمثل العنكبوت اتخذت بيتا و ان اوهن البيوت لبيت العنكبوت لو كانوا يعلمون : آنان كه دوستاني غير خدا را انتخاب مي كنند، همانند عنكبوتي هستند كه به خانه خود پناه برده است ، در صورتي كه سست ترين خانه ها لانه عنكبوت است .

خداي متعال بزرگوارتر از آن است كه بندگان خود را به غير واگذارد، بلكه عزت غير متناهي او ايجاب مي كند كه خود جملگي حاجات بندگان را برآورد و به در خانه ارباب بي مروت دنيا حواله نگرداند.

امام سجاد عليه السلام در دعاي ابوحمزه ثمالي مي فرمايد :... و لم يكلني الي الناس فيهينوني : سپاس خدايي را كه مرا به مردم واگذار نكرد تا آنان مرا خوار و خفيف كنند! و لذا بنده راستين حضرت حق ، در پناه بندگي او از هر تعلق و وابستگي ، ديگران آزاد است . در حديث قدسي فرمود : و عزتي و جلالي و مجدي و ارتفاعي علي عرشي لا قطعن اءمل كل مومل غيري و لا كسوته ثوب الذله بين الناس : به عزت و جلال و مجد و بلنداي عرشم قسم ، كه آرزوي آزمندان به ديگران را به ياءس ‍ تبديل كرده و به او جامه ذلت مي پوشانم ! خداوند متعال كه مژگان چشمان را براي زيبايي قيافه انسان با چنين ظرافت خاصي ابداع فرموده و بهترين قيافه هاي موجود در نظام طبيعت و بهترين لباس و جالب ترين نوع تغذيه و بهترين آشاميدني ها و زيباترين مناظر طبيعت را در خدمت لذايذ و بهره وري انسان قرار داده ، آيا ممكن است آن جا كه گره هاي زندگي مشكلات عظيمي را فراهم مي آورد، بندگان خود را رها سازد و آنان را به يكديگر واگذار كند؟

حال آن كه ديده ايم حتي آن جا كه اختيار و درخواستي از ناحيه انسان در كار نبوده ، بيش از مقدار حاجت و بلكه با بهترين درجه حسن و ظرافت او را بهره مند ساخته و از عطاياي بديع و زيباي خود محروم نفرموده است . پس ‍ چگونه در موارد تمنا و درخواست بندگان ، تفضل ننمايد؟ البته تربيت بندگان نيز در گرو توجه شان به خدا است و لذا در بعض از حوايج و كمبودها، از بندگان خود خواسته كه بر درگاه او عرض حاجت كنند و از او بخواهند و دعا كنند تا بدين وسيله ، حالت روحي و معنوي در ارتباط با خدا اشباع گردد؛ گذشته از آن كه اجر بسيار بر نفس دعا و نيايش مقرر مي فرمايد. نيز اگر خواسته او قابل اجابت و تحقق نبود، چندين برابر آنچه را كه درخواست كرده در دنيا و آخرت به وي اعطا مي فرمايد؛ چنان كه در اين زمينه از حضرات معصومين عليهم السلام روايات مفصلي وارد شده است . (269)

به قول سعدي هر نفسي كه فرو مي رود ممد حياتست و چون برمي آيد مفرح ذات ، پس در هر نفسي دو نعمت موجود است و بر هر نعمتي شكري واجب .

از دست و زبان كه بر آيد

كز عهده شكرش به در آيد

امير مؤ منان در نهج البلاغه مي فرمايد : اگر تمامي روزهاي عمر روزه دار و شب ها به نماز باشيد و تمام دهر را با اين حال بگذرانيد، شكر يكي از نعمت هايي كه خدا براي شما تدارك ديده و بر شما ارزاني داشته را به جا نخواهيد آورد.