بازگشت

سند صحيفه سجاديه


از جمله آثار باقي مانده از قرن اول هجري، كتاب صحيفه سجاديه است. اين كتاب بنا به آنچه در مقدمه آن آمده است در سال 516 هجري توسط ابوعبدالله محمد بن احمد بن شهريار، خزانه دار قدس اميرالمؤمنان علي بن ابيطالب (ع) با سماء و قرائت از ابومنصور محمد بن احمد بن عبدالعزيز اكبري شنيده شد و او نيز آن را از ابوالفضل محمد بن عبدالله بن مطلب شيباني دريافت كرده است.

از ابوالفضل محمد بن عبدالله تا متوكل بن هارون (اولين راوي) و از او تا يحيي بن زيد و امام صادق (ع) سند متصل به چشم مي خورد [1] و اين مطلب را مي رساند كه مخاطب اصلي اين ادعيه دو فرزند امام چهارم يعني زيد و محمد باقر (ع) بوده اند. اما در خصوص سند ذكر شده اشكالاتي از سوي رجاليون به ويژه متقدمان عنوان شده كه دو مورد آن عبارتند از:

1- ابوالمفضل محمد منطلب شيباني تصنيف شده است. [2] .

2- وضعيت راوي اصلي صحيفه بين متوكل بن هارون نيز مجهول است.

زيرا شيخ طوسي و نجاشي در كتاب هاي خود يادي از اين مرد به عنوان يكي از اصحاب ائمه (ع) نكرده اند، به اين ترتيب صحيفه سجاديه در بين متقدمان از توجه كافي برخوردار نگشت و به مدت چند قرن در بين علماي شيعه متروك بوده و كمتر مورد مقابله و استنساخ قرار گرفته است تا اينكه مجلسي اول بر اساس رواياتي كه ديد به رواج و نشر آن اهتمام ورزيد، [3] و از اين زمان به بعد اثري متعلق به امام چهارم از كمال شهرت برخوردار شد و در بين علماي شيعه مورد قبول واقع گرديد به طوري كه بارها مورد شرح و تفسير قرار گرفت. [4] .


پاورقي

[1] مقدمه صحيفه سجاديه - ص 13 - انتشارات پيام آزادي.

[2] نجاشي؛ رجال - انتشارات جامعه مدرسين قم.

[3] مجلسي؛ بحارالانوار / ج 107 / ص 43 و 45.

[4] الذريعه / ج 13 / ص 354 - 59.