بازگشت

مقدمه


انسان گرچه به نور عقل و فطرت الهي منور است و در طريق طاعت و بندگي مي تواند به مدد اين دو راه كمال را در پيش گيرد، ولي همانگونه كه در دست يابي به ساير كمالات لازم است راهنماياني به معاضدت عقل آيند، در دعا و نيايش و اظهار بندگي و سخن گفتن با خالق هم بي نياز از مرشد و راهنما نيست. ادب و ادبيات گفتگوي با خدا، شيوه ي تضرع و ابتهال، نوع درخواست ها، افق مطالبات و معرفت در نيايش و صدها نكته و هزاران درس ديگر را بايد در نيايش نيايشگراني جستجو كرد كه عارف به معارف بلند الهي و عالم به علم الكتاب و در خضوع و خشوع مؤدب به آداب و در مقام بندگي و راز و نياز با خدا، عاشق بي قرار بودند.

همان كساني كه حضرت امام راحل (ره) دعاها و مناجات آنان را قرآن صاعد ناميد. و آنها، پيامبران الهي، به ويژه پيامبر رحمت حضرت ختمي مرتبت محمد بن عبدالله و اوصياي برحق آن حضرت (عليهم السلام) هستند كه با دعاهاي عارفانه و عاشقانه خود، برنامه هاي دعا را به مسلمانان آموختند و بسياري از اهداف عاليه اسلام را نيز در ضمن دعا به مردم تعليم داده و در دسترس آنان قرار دادند.

مناجات عارفانه و عالمانه آن بزرگواران، ذخائر بزرگ عرفاني و علمي و تربيتي اسلام است. زيرا در اين دعاهاست كه معارف بلند آسماني از مبدا و معاد، نبوت و امامت گرفته تا احكام، آداب، اخلاق و حتي نظام حكومت، زمامداري و حقوق مدني و ديگر معارف مورد نياز بشر به شكل زيبايي مطرح شده است. به تحقيق، مكتب تربيتي ادعيه پيامبر اعظم و اهل بيت (عليهم السلام)، يكي از مراكز عاليه اي است كه در رشد فكري و ترقي روحي و اجتماعي مسلمانان - اگر از آن استفاده شود - اثر عظيم دارد و تا مسلماني اين مكتب را نبيند، شخصيت اسلامي او كامل نمي شود. مكتبي كه همواره در تمام اوقات به روي همگان باز است و تكرار درس هاي آن شخص را علي الدوام از درجه اي به درجه بالاتر صعود مي دهد.

در اين مكتب عالي تربيتي، يكي از كلاس ها، كلاس درس دعاي امام العارفين حضرت سيد الساجدين و زين المتهجدين و العابدين علي بن الحسين (ع) است كه با كتاب درسي بي نظير خود يعني «صحيفه ي سجاديه» راه و رسم صحيح بندگي و زندگي را به روي همه ي دلدادگان و عاشقان و جويندگان طريق هدايت و پويندگان مسير معرفت و شناخت باز نموده است.

«صحيفه ي سجاديه» مجموعه ي بي نظيري از معارف و حقايق بسيار عالي و بلندي است كه در آن امام زين العابدين (ع)، در قالب دعا، عالي ترين مضامين تربيتي، اخلاقي، عرفاني، علمي، فلسفي، سياسي، اجتماعي و بطور كلي دنيوي و اخروي را به شاگردان مكتب اهل بيت آموخته است.

«صحيفه سجاديه» مجموعه اي از ادعيه امام سجاد(ع) است كه بعد از قرآن كريم و كتاب مقدس نهج البلاغه حاوي والاترين معارف الهي شمرده مي شود و به حق «اخت القرآن» و «انجيل اهل بيت» و «زبور آل محمد (عليهم السلام)» لقب يافته است.

پيشواي امام چهارم بعد از حادثه خونين كربلا كه همه راه ها را براي بيان حقايق مسدود يافت، با زبان دعا به ارشاد بشر پرداخته و تا ابد به جوامع انساني رهنمودهاي ارزنده ارايه مي دهد. رهنمودهايي كه انديشمندان سترگ و دانشمندان بزرگ را حيران ساخته است. [1] .

در عظمت اين صحيفه سراسر نور و معرفت همين بس كه حضرت سيدالساجدين (ع) آن را بر امام باقر (ع) املاء فرموده اند و امام باقر (ع) در حاليكه امام صادق (ع) نيز حضور دارند آن را مي نويسند. يعني اين گنج بي پايان در محضر سه معصوم تنظيم مي شود و از طريق ائمه اطهار (ع) و هم از طريق زيديه (فرزندان زيد بن علي بن الحسين (ع)) براي ما به وديعت گذاشته مي شود.


پاورقي

[1] سيره پيشوايان / ص 270.