بازگشت

الگوهاي بهداشتي در صحيفه سجاديه


اكثر فقرات دعاهاي صحيفه سجاديه با درود بر پيامبر اكرم (ص) و خاندان پاكش آغاز مي شود و سپس دعاي مربوط از خدا درخواست مي گردد. در حكمت اين شيوه چند وجه را مي توان در نظر گرفت:

1- حضرت اميرالمؤمنين (ع) در نهج البلاغه مي فرمايد: هرگاه حاجتي از خداي سبحان بخواهي، سخن را با صلوات بر پيامبر (ص) آغاز كن، زيرا خدا كريم تر از آن است كه چون دو حاجت از او مسألت شود، يكي را برآورد و ديگري را رد كند و چون طلب رحمت و صلوات بر پيامبر (ص) را قطعا رد نخواهد كرد، پس حاجت ما هم كه به ضميمه آن ساخته ايم، برخواهد آورد.

2- محمد و آل محمد (ص) وسايط فيض الهي اند و دريافت فيض حق جز از طريق آنان ممكن نمي گردد. قرآن كريم مؤمنان را اينگونه فرا مي خواند.

«يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و ابتغوا اليه الوسيلة و جاهدوا في سبيله لعلكم تفلحون» [1] .

اي مؤمنان از خدا پروا كنيد و به سوي او دستاويزي بجوئيد و در راه او جهاد كنيد، باشد كه رستگار بشويد.

آنان مردم را به توحيد خالص فرا مي خوانند و در پرتو قرآن معنويت حقيقت حاصل مي گردد و سلامت روحاني تأمين مي شود، چنانكه در زيارت جامعه كبيره مي خوانيم:

«من اراد الله بدءبكم و من وحده قبل عنكم و من قصده توجه بكم»

هر كس كه اراده خداشناسي و اشتياق به خدا در دل يافت به پيروي شما يافت، و هر كس خدا را به يگانگي شناخت، به تعليم شما پذيرفت و هر كس خداخواه گرديد به توجه شما شد.



فقير و خسته به درگاهت آمدم، رحمي

كه جز ولاي توام نيست هيچ دستاويز



نقاب و پرده ندارد نگار دلكش ما

تو خود حجاب خودي حافظ از ميان برخيز



خلاف پيمبر كسي ره گزيد

كه هرگز به منزل نخواهد رسيد



مپندار سعدي كه راه صفا

توان رفت جز در پي مصطفي



3- امام سجاد (ع) با طرح مستمر صلوات بر محمد و آل محمد (ص) در فقرات دعا به مقابله بنيادي با جاهليت عربي كه همه تلاش خود را پس از رحلت پيامبر اكرم (ص) به كار برد تا كينه توزانه اين پاكان را از تمام صحنه هاي سياسي و اجتماعي حذف كند و در مقابل كنش مترقي محمدي (ص) واكنش واپسگرايانه جاهلي بروز داد، مي پردازد. اين شيوه مقدس و مؤثري بود كه همه اوصياء رسول مكرم اسلام در تمام مواقع حساس و با ظرافت كامل بدان همت گماشتند تا غبار از سيماي پاك رسول عزيز (ص) برگيرند و شخصيت پيامبر اسلام (ص) را آن گونه كه بود معرفي كنند و در عمل نيز خود با رفتار و منش خويش وجود مبارك او را باز تابند و حق وصايت او را بگذارند.

4- الگوسازي بهداشتي و ارائه مصاديق عالي و الگوهاي كامل سلامت است.

نياز به وجود الگوي ايده آل و حتي الگوي طبيعي انساني از مهمترين و اساسي ترين نيازهاي بشر در طول زمان هاي مختلف بوده است. بحران يا تشتت موجود در جوامع بشري به ويژه جوامع غربي ناشي از نبود چنين الگوهائي در سطوح گوناگون است. اهميت اين الگوها به حدي است كه همه جوامع، فرهنگ ها و مكاتب از دير باز كوشيده اند تا به الگوسازي انساني در قالب قهرمان پروري و اسطوره سازي بپردازند و به نحوي خلاء موجود از نبود الگوي حقيقي را در جامعه خود جبران كنند.

برخلاف ساير مكاتب، اسلام توانسته است تا به دور از اسطوره سازي و وهم گرائي، مدل ايده آل و الگوهاي كامل انساني را به شكل حقيقي و در عين حال واقعي و به صورت عقيده اي فعالي، سازمان يافته و منسجم مطرح سازد و نياز اساسي و طبيعي انساني را در اين زمينه به شكل مطلوب ارضاء كند.

واژه كليدي «اهل بيت» در قرآن كريم و ساير متون اسلامي و طرح نظام عصمت سالاري مشعر بر اين معناست. نظامي كه ابزار سنجش دقيق را فراهم مي آورد. بنابراين الگوها و مدل هاي ايده آل كه در مكتب ما به انسان كامل و معصومين (ع) تعبير مي شود، نقش تعيين كننده دارند و بدون حضور آنها نمي توان ناقص را از كامل يا سالم را از بيمار تشخيص داد. در واقع آنچه ما را به واقع بيني سوق مي دهد اين است كه فرد يا افراد را به عنوان افرادكامل و يا سالم در نظر داشته باشيم و آنها را اساس مقايسه قرار دهيم و اين چيزي جز همان روش الگوئي نيست. قرآن كريم با تعبير «و لكم في رسول الله اسوة حسنة» [2] پيامبر را متعالي ترين الگو مي داند و صحيفه سجاديه در همين راستا به طرح محمد و آل محمد (ص) اين خاندان الگوئي را معرفي مي كند كه در همه ابعاد از جمله بهداشت، نيكوترين الگوها بوده اند و خاتم الاوصياء مهدي موعود (عج) در كمال سلامت و با چهره اي جوان و شاداب با عمري طولاني زندگي مي كند.

زيارت خاندان عصمت (ع) نيز در راستاي همين الگوپذيري توصيه شده است و راهكار مؤثر براي القاء سلامت است.


پاورقي

[1] سوره مباركه مائده / آيه 35.

[2] سوره مباركه احزاب / آيه 21.