ايقاع مهم ترين عنصر در ساختار دعاهاست و آن هنگام تلاوت مشخص مي شود نه خواندن صامت. بنابراين هنگامي در متن عنصر ايقاع وجود دارد كه متناسب با طبيعت خواندن آن و متناسب با مضمون و محتواي آن باشد. جهت روشن شدن موضوع نمونه اي از مناجات حضرت سجاد معروف به مناجات التائبين از مناجات خمسة عشر مورد بررسي قرار دهيم.

1- [الهي البستني الخطايا ثوب مذلتي و حللني التباعد منك لباس مسكنتي، و أمات قلبي عظيم جنايتي، فأحيه بتوبه منك يا أملي و بغيتي، ويا سؤلي و منيتي.

2- فوعزتك ما أجد لذنوبي سواك غافرا و لا أري لكسري غيرك جابرا.

3- و قد خضعت بالانابه اليك، و عنوت بالاستكانه لديك.

4- فان طردتني من بابك فبمن ألوذ وان رددتني عن جنابك فبمن أعوذ.

5- فوا أسفاه من خجلتي و افتضاحي، و والهفاه من سوء عملي و اجتراحي.

6- اسألك يا غافر الذنب الكبير، و يا جابر العظم الكسير.

7- أن تهب لي موبقات الجرائر، و تستر علي فاضحات السرائر.

8- و لا تخلني يوم القيامه من برد عفوك و غفرك و لا تعرني من جميل صفحك و سترك.

9- الهي، ظلل علي ذنوبي غمام رحمتك و أرسل علي عيوبي سحاب رأفتك.

10- الهي هل يرجع العبد الابق الا الي مولاه، أم هل يجيره من سخطه أحد سواه؟...] (14، ص: 206).

متن فوق با قافيه و تفعيلات خود همانند قصيده اي است كه هنگام تلاوت، زيبايي هاي خودش را دارد. از نظر فواصل يعني كلمات آخر، در دو فراز يا بيشتر متحد است. اين تنوع در ايقاع فرازها يعني تغيير و تبديل فواصل بين دو فراز يا بيشتر ارتباط دقيق با تبدل افكار و موضوع متن دارد. هر تبدلي در ايقاع مقترن با تبدل در افكار است. به عنوان مثال در دعاهاي ديگر ديده مي شود كه فواصل تسليم صوتي واحد است. در نمونه ذيل همه ي فواصل تسليم صوت «راء» و «هاء» است.

[اللهم اعتذر اليك:

1- من مظلوم ظلم بحضرتي فلم أنصره.

2- و من معروف أسدي الي فلم أشكره.

3- و من مسي ء اعتذر الي فلم أعذره.

4- و من ذي فاقه سألني، فلم أوثره.

5- و من ذي حق لزمني لمؤمن، فلم أوفره.

6- و من عيب مؤمن ظهرلي، فلم أستره.

7- و من كل اثم عرض لي، فلم أهجره. (دعاي 1/38).

متن فوق سرشار از عناصر ايقاعي گوناگون است. از يك طرف همه قافيه هاي آن واحد است، گويي قصيده اي عمودي است كه داراي قافيه اي واحد است از طرف ديگر فقرات آن تقريبا متوازن است و تعداد كلمات فرازها تقريبا برابر است.

و از سوي سوم سرشار از تجانس بين اصوات فقرات است مانند دو حرف «طاء» و «ضاد» در فراز اول. و از جانب چهارم، عنصر تكرار در ابتداي هر عبارت و صوت ياء كه هر سطر با آن ختم مي شود و كلمه ي «لم» كه پيش از همه فواصل ديده مي شود، قابل ملاحظه است.

هنگام خواندن و شنيدن اين دعا عناصر ايقاعي در افزودن جذابيت و زيبايي دعا سهم فراوان دارد. و نكته ي مهم ديگر اين كه تنوع فواصل در متن پيشتر و يكتايي آن در متن كنوني با طبيعت موضوع ارتباط كامل دارد. متن اخير پيرامون موضوعي واحد است و آن طلب بخشش از خداوند متعال است به خاطر مسائلي كه پيش آمده است به همين دليل همه فرازها برابرند؛ چون موضوع عذرخواهي از امور سابق است. در اين جا امور مختلف با مصداق هاي گوناگون تسليم مفهومي واحد هستند؛ به همين دليل فواصل اتحاد دارند.