«روش تفضل» از ديگر روش هايي است كه بر مبناي «اصل بازگشت» قابل استنتاج است. تفضل، بنا به تعريف صحيفه «يك نعمت يا احسان ابتدايي» است. (دعاي 3/12). به عبارت ديگر، تفضل احسان به ديگري است، بدون حقي كه اين احسان جزاي آن باشد (8، ص: 95). بنابراين، تفضل پاداش كاري كه متربي انجام داده است، نيست. حضرت (ع) تفضل را يكي از صفات پارسايان مي داند و از خداوند درخواست مي كند كه او را به زيور اين روش تربيتي بيارايد:

در اين روش تربيتي، متربي با تفضل مربي به راه مي آيد و به سوي او بازمي كردد. اساسا در صحيفه «انابه» و «اقبال به خداوند» با تفضل الهي صورت مي گيرد و تفضل اوست كه بنده را وا مي دارد كه از خداوند درخواست كند و به سويش بازگردد: «و يحدوني علي مسألتك تفضلك علي من اقبل بوجهه اليك و وفد يحسن ظنه اليك، اذ جميع احسانك تفضل و اذ كل نعمك ابتداء» (دعاي 3/12)؛ تفضل تو به كسي كه به تو رو مي آورد و با گمان نيك به سويت آيد، مرا به درخواست از تو وا مي دارد، زيرا همه ي احسان هاي تو از روي تفضل است و همه ي نعمت هايت ابتدايي است.

حضرت (ع) توبه و بازگشت به سوي حق را نيز از فضل و احسان ابتدايي خداوند مي داند: «الحمد لله الذي دلنا علي التوبه التي لم نفدها الا من فضله فلو لم نعتدد من فضله الا بها لقد حسن بلاؤه عندنا و جل احسانه الينا و جسم فضله علينا» (دعاي 22/1)؛ سپاس خداي را كه ما را به توبه و بازگشت راهنمايي فرمود، توبه اي كه آن را نيافتيم جز به فضل و احسان او. پس اگر از فضل و بخشش ابتدايي او جز توبه چيز ديگري را به شمار نياوريم، نعمت او در حق ما نيكو، احسانش درباره ي ما بزرگ و فضلش بر ما عظيم است.

تفضل يا احسان ابتدايي مربي نشان از علاقه مندي او به متربي است و موجب تغيير رفتار در متربي مي گردد و او را به راه بازمي گرداند. در تعليم و تربيت رسمي، معمولا نه مربي به فكر «احسان ابتدايي» است و نه متربي توقع احسان ابتدايي مربي است! رابطه ي بين تعليم و تربيت همواره رابطه اي «داد و ستدوار» است كه به طور پنهان «بده بستان رشوه گونه» را به ذهن متبادر مي سازد. تفضل و احسان ابتدايي بدون منت، از اين جا ناشي مي شود كه متربي مربي دوست و مربي خواه بوده و مربي در جان و دل او نفوذ دارد. چنان كه پروردگار هستي چنين رابطه اي با بندگان خويش دارد؛ از روي فضل بي حساب خود به احسان ابتدايي خلق مشغول و خلق نيز به تفضل او مي دوارند. لذا در نظام تعليم و تربيت «رب مدار»، رابطه تفضل بين دو سوي آن جاري است.