بازگشت

بيان رذائل و فضائل در صحيفه


بسياري از جمله ها و بندهاي پنجاه و چهار دعاي صحيفه مباركه سجّاديّه بيانگر اخلاق نيكو براي بندگان مطيع الهي، و برشمردن خصوصيّات و اخلاق ناپسند براي شيطان و مريدان اوست. در بسياري از جمله هاي دعاها، امام سجّاد عليه السلام به گونه اي به ذكر فضائل و رذائل اخلاقي پرداخته و آنها را بيان نموده است. در دعاهاي صحيفه شريفه سجّاديّه به فضائلي همچون زهد) [1] ، شكر [2] ، عفو [3] ، فروتني و تواضع [4] ، قناعت [5] ، بخشش [6] ، نرم خويي [7] ، ورع [8] ، وفاي به عهد [9] ، تقوا [10] ، تسليم [11] ، توبه [12] ، توكل [13] ، چشم پوشي [14] ، حيا و شرم [15] ، خلوص [16] ، و پاكدامني و عفاف [17] پرداخته شده و مؤمنين را به اعمالي همچون دعا و راز و نياز [18] ، سجده به درگاه ربوبي [19] ، عبادت و بندگي [20] ، جاري نمودن عدل در تمامي كارها [21] و پيروي از علم [22] ترغيب كرده است، و از رذائل اخلاقي فراواني همچون دروغ [23] ، خيانت [24] ، دشنام [25] ، نفاق [26] ، حسد [27] ، ريا [28] ، ظلم و ستم [29] ، حرص و طمع [30] ، زشتي و فحشا [31] ، تكبر [32] ، الحاد [33] ، كفر [34] ، گناه [35] ، تهمت [36] ، اسراف [37] ، فخرفروشي [38] ، حيله و فريب [39] و عجب و خودپسندي [40] نكوهش گرديده و اين اعمال را از آنِ شيطان و تابعين او دانسته است.

علاوه بر آن، برخي از دعاها از ابتدا تا انتها در پي درخواست يكي از فضائل همچون توبه [41] ، پناه بردن به خداوند [42] ، درخواست اخلاق پسنديده و مكارم اخلاقي [43] ، طلب بخشش گناهان [44] ، شكرگزاري [45] ، عذرخواهي [46] ، طلب عفو و بخشش [47] و يا فروتني [48] مي باشد.

از تمام اين دعاها معلوم مي شود اهتمام امام سجّاد عليه السلام به سوق دادن جامعه به سوي فضائلِ اخلاقي و دور نمودن آنان از رذائل و پستي هايي بوده كه دامن گير مسلمانان شده است.

لذا سبك و روش صحيفه سجّاديّه ارائه اخلاقي نيكو به مسلمانانِ زاهدِ وارسته اي است كه در حال راز و نياز با معبود خود مي باشند.


پاورقي

[1] براي نمونه بنگريد به دعاي 22، بند 8.

[2] براي نمونه بنگريد به دعاي 11، بند 1.

[3] براي نمونه بنگريد به دعاي 31، بند 15.

[4] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 10.

[5] براي نمونه بنگريد به دعاي 14، بند 15.

[6] براي نمونه بنگريد به دعاي 5، بند 11.

[7] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 10.

[8] براي نمونه بنگريد به دعاي 22، بند 5.

[9] براي نمونه بنگريد به دعاي 31، بند 19.

[10] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 1.

[11] براي نمونه بنگريد به دعاي 33، بند 2.

[12] براي نمونه بنگريد به دعاي 1، بند 22.

[13] براي نمونه بنگريد به دعاي 54، بند 4.

[14] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 9.

[15] براي نمونه بنگريد به دعاي 16، بند 20.

[16] براي نمونه بنگريد به دعاي 28، بند 1.

[17] براي نمونه بنگريد به دعاي 47، بند 130.

[18] براي نمونه بنگريد به دعاي 11، بند 5.

[19] براي نمونه بنگريد به دعاي 16، بند 30.

[20] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 27.

[21] براي نمونه بنگريد به دعاي 44، بند 10.

[22] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 27.

[23] براي نمونه بنگريد به دعاي 25، بند 7.

[24] براي نمونه بنگريد به دعاي 8، بند 5.

[25] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 13.

[26] براي نمونه بنگريد به دعاي 42، بند 12.

[27] براي نمونه بنگريد به دعاي 8، بند 1.

[28] براي نمونه بنگريد به دعاي 44، بند 7.

[29] براي نمونه بنگريد به دعاي 14، بند 7.

[30] براي نمونه بنگريد به دعاي 31، بند 8.

[31] براي نمونه بنگريد به دعاي 25، بند 7.

[32] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 3.

[33] براي نمونه بنگريد به دعاي 1، بند 10.

[34] براي نمونه بنگريد به دعاي 42، بند 12.

[35] براي نمونه بنگريد به دعاي 11، بند 3.

[36] براي نمونه بنگريد به دعاي 4، بند 15.

[37] براي نمونه بنگريد به دعاي 30، بند 3.

[38] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 3.

[39] براي نمونه بنگريد به دعاي 47، بند 104.

[40] براي نمونه بنگريد به دعاي 20، بند 3.

[41] دعاي 31.

[42] دعاي 28.

[43] دعاي 20.

[44] دعاي 16.

[45] دعاي 37.

[46] دعاي 38.

[47] دعاي 39.

[48] دعاي 53.