بازگشت

تعابير قرآني


امام زين العابدين علي بن الحسين عليه السلام در بسياري از جمله ها، تعابير و عبارات قرآن را ذكر كرده اند ولي مقتضاي آن جمله يا اعراب و يا ضماير آن، با آيات قرآن متفاوت است. البتّه امام عليه السلام قصد تلاوت آيات قرآن را نداشته اند ولي از عبارت ها و تعابير قرآني استفاده نموده اند. اين گونه تعابير و عبارت ها نيز در دعاها فراوان است كه در اينجا به دو مثال اكتفا مي شود:

مثال اول: «حَمْدًا يَرْتَفِعُ مِنَّا إِلَي أَعْلَي عِلِّيِّينَ فِي كِتَابٍ مَرْقُومٍ يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ»:) [1] .

«كِتَابٍ مَرْقُومٍ»، مشابه آيه 20 سوره مباركه مطففين است با اين تفاوت كه در آيه مذكور «كتاب» و «مرقوم» در حالت رفع هستند ولي در اينجا در حالت جر. همچنين جمله «يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ»، آيه 21 همان سوره است و شايد منظور از «عِلِّيِّينَ»، همان تعابير آيات 18 و 19 سوره مذكور باشد.

مثال دوم: «ثُمَّ لَهُ الْحَمْدُ مَكَانَ كُلِّ نِعْمَةٍ لَهُ عَلَيْنَا وَ عَلَي جَمِيعِ عِبَادِهِ الْمَاضِينَ وَ الْبَاقِينَ عَدَدَ مَا أَحَاطَ بِهِ عِلْمُهُ مِنْ جَمِيعِ الْأَشْيَاءِ، وَ مَكَانَ كُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهَا عَدَدُهَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً أَبَدًا سَرْمَدًا إِلَي يَوْمِ الْقِيَامَةِ». [2] .

«له الحمد» تعبير قرآني است كه در آيات 18 سوره روم و آيه اول سوره هاي سبا و تغابن آمده است. همچنين «اضعافاً مضاعفةً» عبارت قرآني است كه در آيه 130 سوره آل عمران به كار رفته با اين تفاوت كه آنجا سخن از چندين برابر شدن ربا و سودِ غير شرعي است و اينجا سخن از چندين برابر شدن سپاس گويي خداوند. نيز «سرمداً الي يوم القيامة» در آيه 72 سوره قصص آمده كه بيان «روز بودن ايام» تا برپايي قيامت است، ولي در بند مذكور از دعا، منظور ادامه «سپاس گويي خداوند» تا برپايي قيامت مي باشد.

پس اين واژه ها و كلمه ها را نمي توان به عنوان اينكه منظور امام عليه السلام نقل آيه بوده، ذكر كرد، ولي مطمئناً تعابير و عبارت هاي قرآن كريم استفاده شده است.


پاورقي

[1] «سپاسي كه از ما به سوي بالاترين مرتبه ها(ي بهشتي) بالا رود، «در كتاب نوشته شده اي كه مقرّبان الهي گواه آنند». (دعاي اول، بند 13).

[2] «پس سپاس او را، به جاي هر نعمتي كه او بر ما و بر همه بندگانش -گذشتگان و باقي ماندگان- دارد. به شماره آنچه علمش -از همه چيزها- به آن احاطه دارد و به جاي هر يك از آنها به شماره چندين برابر، هميشه و جاويد تا روز قيامت». (دعاي اول، بند 27).