آيات قرآن در صحيفه
امام سجّاد عليه السلام در مجموعِ پنجاه و چهار دعاي موجود در صحيفه مباركه سجّاديّه، 47 بار آيات قرآن كريم را در ادعيه خود ذكر نموده است. گاهي در بين دعاها جملات قرآن را آورده.
مثال اول: «حَتَّي إِذَا بَلَغَ أَقْصَي أَثَرِهِ، وَ اسْتَوْعَبَ حِسَابَ عُمُرِهِ قَبَضَهُ إِلَي مَا نَدَبَهُ إِلَيْهِ مِنْ مَوْفُورِ ثَوَابِهِ، أَوْ مَحْذُورِ عِقَابِهِ، لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَسَاؤُوا بِمَا عَمِلُوا وَ يَجْزِيَ الَّذِينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَي. عَدْلًا مِنْهُ، تَقَدَّسَتْ أَسْمَاؤُهُ، وَ تَظَاهَرَتْ آلَاؤُهُ، لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَ هُمْ يُسْأَلُونَ». [1] .
در اين جمله ها دو آيه از قرآن كريم (به ترتيب آيه 31 سوره مباركه نجم و آيه 23 سوره مباركه انبياء) ذكر گرديده و آنچنان در بين جملات آورده شده كه تشخيص اينكه آيه قرآن است و يا سخن امام، بر همه واضح نيست.
مثال دوم: «حَمْدًا يُضِي ءُ لَنَا بِهِ ظُلُمَاتِ الْبَرْزَخِ، وَ يُسَهِّلُ عَلَيْنَا بِهِ سَبِيلَ الْمَبْعَثِ، وَ يُشَرِّفُ بِهِ مَنَازِلَنَا عِنْدَ مَوَاقِفِ الْأَشْهَادِ، يَوْمَ تُجْزَي كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَ هُمْ لَا يُظْلَمُونَ، يَوْمَ لَا يُغْنِي مَوْلًي عَنْ مَوْلًي شَيْئًا وَ لَا هُمْ يُنْصَرُونَ». [2] .
در اين جمله ها كه حكايت از حمد الهي دارد، دو آيه (ابتدا سوره جاثيه آيه 22 و سپس بدون هيچ واسطه اي آيه 41 سوره دخان) ذكر گرديده است.
گاه امام عليه السلام در بين سخنان خود به كلام الهي بودن جمله و آيه قرآن بودن آن اشاره نموده اند.
مثال: «فَقُلْتَ وَ قَوْلُكَ الْحَقُّ الْأَصْدَقُ،! وَ أَقْسَمْتَ وَ قَسَمُكَ الْأَبَرُّ الْأَوْفَي وَ فِي السَّمَاءِ رِزْقُكُمْ وَ مَا تُوعَدُونَ. ثُمَّ قُلْتَ: فَوَ رَبِّ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ». [3] .
در اين جمله ها آيات 22 و 23 سوره ذاريات ذكر شده است.
پاورقي
[1] «زماني كه به پايان عمرش رسد و حساب زندگي اش را بستاند، او را گرفته، به سوي آنچه فراخوانده بود، از پاداش فراوان يا كيفر ترسناك خود روانه سازد. تا كساني را كه بد كرده اند، به سبب آنچه كه به جا آورده اند، سزا دهد و آنان را كه به سبب نيكويي، نيكويي نمودند را، جزا دهد. و اين از عدل اوست. نام هايش مقدّس و نعمت هايش آشكار و پي درپي است. از آنچه او انجام مي دهد، بازخواست نشود و ايشان (آفريدگان) بازخواست شوند». (دعاي اول، بندهاي 6 و 7).
[2] «سپاسي كه با آن، تاريكي هاي برزخ را براي ما روشن نمايد و با آن راه رستاخيز را بر ما آسان سازد و با آن سپاس، منزلت ما را در جايگاه هاي گواهان، شرافت (وآبرو) دهد، «روزي كه هركس به آنچه كسب كرده، جزا داده شود و آنان هرگز ستم نبينند». «روزي كه هيچ دوست، به كار دوست نيايد و ياري نمي شوند». (دعاي اول، بند12).
[3] پس فرمودي و فرموده تو راست و درست ترين است. و سوگند ياد كردي و سوگند تو محقّق ترين و وفاشده ترين است: «و روزي شما و آنچه به آن وعده داده مي شويد، در آسمان است». سپس فرمودي: «پس سوگند به پروردگار آسمان و زمين كه آن (سخن) حقّ و درست است، مانند آنچه شما سخن مي گوييد». (دعاي 29، بندهاي 4 و 5).