بازگشت

اطناب


«اطناب» عبارت است از به طول دادن جمله ها تا مقصود واضح و توضيح كامل گردد. گاهي شرايط ايجاب مي كند مطلبي توضيح داده شود تا جاي هيچ شكّ و شبهه اي باقي نماند و البتّه در وقت راز و نياز با معبود، سخن گفتن با او هر چقدر هم به طول انجامد، و تكرار شود، لذّت بخش است.

مثال: «فَأَسْأَلُ اللَّهَ رَبِّي وَ رَبَّكَ... أَنْ يَجْعَلَكَ هِلَالَ بَرَكَةٍ لَا تَمْحَقُهَا الْأَيَّامُ، وَ طَهَارَةٍ لَا تُدَنِّسُهَا الْآثَامُ. هِلَالَ أَمْنٍ مِنَ الْآفَاتِ، وَ سَلَامَةٍ مِنَ السَّيِّئَاتِ، هِلَالَ سَعْدٍ لَا نَحْسَ فِيهِ، وَ يُمْنٍ لَا نَكَدَ مَعَهُ، وَ يُسْرٍ لَا يُمَازِجُهُ عُسْرٌ، وَ خَيْرٍ لَا يَشُوبُهُ شَرٌّ، هِلَالَ أَمْنٍ وَ إِيمَانٍ، وَ نِعْمَةٍ وَ إِحْسَانٍ وَ سَلَامَةٍ وَ إِسْلَامٍ». [1] .

در اين جمله ها، «سَلَامَةٍ مِنَ السَّيِّئَاتِ» هم معنا با جمله «أَمْنٍ مِنَ الْآفَاتِ» است و در اصطلاح اهل ادب، تذليل جمله قبل است. جمله هاي «لَا نَحْسَ فِيهِ» توضيح و تحقيق «سَعْدٍ»، «لَا نَكَدَ مَعَهُ» توضيح و تحقيق «يُمْنٍ»، «لَا يُمَازِجُهُ عُسْرٌ» توضيح و تحقيق «يُسْرٍ»، «لَا يَشُوبُهُ شَرٌّ» توضيح و تحقيق «خَيْرٍ» است و جمله «هِلَالَ أَمْنٍ وَ إِيمَانٍ، وَ نِعْمَةٍ وَ إِحْسَانٍ وَ سَلَامَةٍ وَ إِسْلَامٍ» ايضاح، تكميل و تتميم جمله هاي قبل مي باشد. لذا مجموع جمله ها از باب صنعت «اطناب» است.


پاورقي

[1] «پس از خدايي كه پروردگار من و پروردگار تو است، درخواست مي كنم كه تو را ماه با بركتي قرار دهد، كه (گذشت) روزها از بينش نبرد و طهارتي كه گناهان آن را آلوده نكند. ماه ايمني از آفت ها و سلامتي از بدي ها، ماه سعادتمندي بي تيره بختي، و بركتي بي گرفتاري با آن، و آساني نياميخته با دشواري، و خير ناآلوده با شرّ، ماه ايمني و ايمان و نعمت و احسان و سلامت و اسلام». (دعاي 43، بندهاي 4 و 5).