بازگشت

سبك شناسي صحيفه سجاديه


سبك صحيفه مباركه سجّاديّه حاصل نگاه خاص حضرت سيدالساجدين علي بن الحسين عليه السلام به جهان درون و بيرون است كه لزوماً در شيوه خاصّي از بيان و الفاظ (كه همان دعاء و نيايش مي باشد) تجلي كرده است.

به عبارت ديگر هر ديد ويژه اي، در زبان ويژه اي رخ مي نمايد، پس هركس به آفاق و انفس نگاه تازه اي داشته باشد براي انتقال صور نوين ذهني خود بايد زبان و اصطلاح جديدي استفاده كند، اصطلاحات، نحو، تركيب و حتي شيوه بيان نويني به كار برد.

امام سجّاد عليه السلام در كتاب صحيفه مقدّسه سجّاديّه با الفاظ و عباراتي جديد در قالب نيايش به همگان تعليم خداشناسي و خودشناسي داده، همو به كمك مجاز، كنايه و استعاره سعي وافر بر آن داشته تا به نحوي ديد خود را براي ديگران مجسّم نمايد.

لذا براي رسيدن به ويژگي هاي صحيفه سجّاديّه كه به صورت مكرّر در اين كتاب وجود دارد، بايستي اين كتاب را در سه سطح بررسي نمود:

1) سطح زبان و ظاهر.

2) سطح ادب و بلاغت.

3) سطح فكر و انديشه.

از اين نكته نيز نبايد غافل ماند كه متبحّرترين سبك شناسان و عالم ترين حديث پژوهان نمي توانند تمامي زواياي سبك شناختي سخنان معصومين عليهم السلام را ارزيابي نمايند. خصوصاً وقتي به سطح فكر و انديشه اثرِ معصوم پرداخته شود، چرا كه آنان در سطح اعلاي تفكّر و انديشه قرار داشته و انديشه بشر براي درك تمام آنچه از آنان صادر شده، قاصر است. مگر افراد كمي كه آنان نيز چون اسرار حق را آموخته اند، حافظان آن اسرار گشته اند. لذا ما به بررسي سبك شناسي صحيفه از آن ديدگاهي كه عقول قاصر و علوم ناقص ما ياري مي دهد، خواهيم پرداخت.