عنوان دعا چنين است:

و كان من دعائه عليه السلام اذا قتر عليه الرزق، از دعاهاي امام (ع) هنگامي كه روزي بر آن حضرت تنگ مي شد.

محتواي دعا

علي (ع) فرموده: خداوند بنده را گرفتار مي نمايد و دوست دارد تضرع و زاريش را بشنود. پيش از اين نيز توضيح داده شد كه، براي مومن آسايش و گرفتاري، رزق كم و يا زياد، سلامتي و يا بيماري، ثروت و فقر، هر دو نعمت است. زيرا او تربيت يافته ي مكتب پيامبر (ص) و ائمه ي معصومين (ع) است. هنگام آسايش و رفاه و سلامتي و ثروت، در راه خدا تلاش مي كند و امكانات خود را در جهت رضاي الهي و حاكميت دين خدا صرف مي كند و شكر عملي به جا مي آورد، در نتيجه در دنيا و آخرت سعادتمند مي شود. و در هنگام مشكلات و گرفتاري يا بيماري و فقر، صبر و شكيبايي پيش مي گيرد و ضمن تلاش در جهت رفع نارسائيها و مشكلات، همواره بر محور قوانين و فرامين خداوند حركت مي كند، در نتيجه به سعادت دنيا و آخرت دست مي يابد.

از پيامبر (ص) روايت شده كه فرمود: پروردگارم به من نماياند كه مسيل وسيع مكه را برايم طلا كند (مسيل محل عبور آب سيل است)،



[ صفحه 135]



گفتم: پروردگارا نمي خواهم. بلكه مي خواهم روزي سير باشم و روزي گرسنه، زيرا چون گرسنه باشم به سوي تو تضرع و زاري نموده و تو را ياد مي نمايم، و چون سير باشم سپاس تو را به جا مي آورم.

امام سجاد (ع) دعاي بيست و نهم را اينگونه آغاز مي نمايد:

اللهم انك ابتلينا في ارزاقنا بسوء الظن، و في آجالنا بطول الامل حتي التمسنا ارزاقك من عند المرزوقين، و طمعنا بامالنا في اعمار المعمرين، خدايا تو ما را در روزيهايمان به بدگماني و در مدت عمرمان به آرزوي دراز آزمايش نمودي، تا اينكه روزيهاي تو را از روزي خواران طلب كرديم، و به سبب آرزوهايمان در عمرهاي آنان كه عمر دراز نمودند طمع نموديم (يعني به آرزوهاي دراز طمع كرديم كه همچون آنها عمر نمائيم و اين باعث شد كه در دنيا فقط در طلب روزي و گردآوردن آن كوشش نمائيم).

امام (ع) در اين فراز از دعا دو عامل انحراف انسان از راه حق را برمي شمرد كه عبارتند از: 1- سوءظن به خدا 2- درازي آرزوها

سوءظن به خدا به اين معنا است كه انسان اميد و باور نداشته باشد كه رزق و روزي از جانب خداست، در نتيجه گرفتار بيماري ياس و نااميدي از رحمت خداي رحمان شده و رو به كساني بياورد كه خودشان مخلوق و محتاج و فقير هستند.

و درازي آرزو يا طول امل، انسان را از پرداختن به يك زندگي مبتني بر واقعيت و حقيقت بازداشته و همواره انسان را بر بالهاي خيال در آسمان اوهام و عدم واقعيت به اين طرف و آن طرف مي كشاند. و عمر طولاني پاره اي از انسانها، اين باور خيالي را در او



[ صفحه 136]



تقويت مي كند كه او نيز عمري طولاني خواهد داشت. لذا شروع به مال اندوزي و گردآوردن امكانات مالي از هر طريق ممكن مي كند. در حاليكه انسان بايد يقين داشته باشد خداوند روزي او را مي رساند و در سايه تلاش و كوشش آن را كسب كند و اينكه هميشه آماده ي مرگ باشد، يعني طوري زندگي كند كه در هر لحظه اگر مرگ به سراغ او آمد، از هر جهت آماده باشد. حق كسي بر گردنش نباشد، دستورات خدا را انجام داده باشد، خودش و اموال و اعمالش را محاسبه و حسابرسي كرده باشد، پيش از آنكه مامورين الهي حساب او را رسيدگي كنند.

آنگاه امام (ع) به ما مي آموزد كه جهت گرفتار نشدن به سوءظن و طول آرزوها، از خداوند بخواهيم كه به ما «يقين صادق» و «اطمينان خالص» بدهد.

1- هب لنا يقينا صادقا، ما را يقين و باور صادق عطا كن.

2- و الهمنا ثقه خالصه، و اطمينان خالص و پاك در دل ما بيفكن.

و در فراز آخر دعا با آوردن آيات 22 و 23 از سوره ذاريات به ما اطمينان مي دهد كه رزق و روزي انسان از خداست. زيرا قرآن در اين باره مي فرمايد: و في السماء رزقكم و ما توعدون، فو رب السماء و الارض انه لحق مثل ما انكم تنطقون.

و روزي شما و آنچه به آن وعده داده مي شويد (بهشت، دوزخ، پاداش و كيفر) در آسمان است، پس به پروردگار آسمان و زمين سوگند كه هرآينه آن حق و درست است مانند آنكه شما سخن مي گوئيد (يعني چنانكه شك نداريد كه سخن مي گوئيد بايد شك



[ صفحه 137]



نداشته باشيد در اينكه روزي شما در آسمان است).

در حقيقت مي فرمايد رزق و روزي شما به اراده و خواست خداست، و از او بايد درخواست رزق و روزي نمود.



[ صفحه 138]