عنوان دعا چنين است:

و كان من دعائه عليه السلام متفزعا الي الله عز و جل، از دعاهاي امام (ع) هنگام پناه بردن (از گرفتاريها) به خداي عزيز و بزرگ است.

محتواي دعا

پيش از اين توضيح داده شد كه عناوين دعاها را يا از متن دعا استخراج كرده اند، و يا از عبارت اول دعا. در حاليكه موضوعاتي كه در دعا مطرح شده است بيش از آن است كه در عنوان دعا آورده اند. مانند اسامي سوره هاي قرآن، مثلا سوره بقره كه دومين سوره ي قرآن است به اين نام نامگذاري شده زيرا در اين سوره درباره ي بني اسرائيل و جريانات آنها و به ويژه داستان قرباني كردن يك گاو آمده است. و اين سوره به نام بقره يعني گاو ماده نامگذاري شده، در حاليكه موضوعات متنوع فراواني در اين سوره كه بلندترين سوره ي قرآن نيز مي باشد وجود دارد.

اين دعا را امام (ع) اينگونه آغاز مي فرمايند:

اللهم اني اخلصت بانقطاعي اليك، و اقبلت بكلي عليك، خدايا من خود را خالص (براي اطاعتت) كردم كه از همه ي خلق منقطع و بريده شده و تنها به درگاه حضرتت روي آوردم، و از تمام خلائق كه همه (در وجود و بقاي خود) محتاج ياري و بخشش تو هستند به كلي روي گردانيدم



[ صفحه 133]



(و با تمام وجود به تو روي آوردم).

«انقطاع الي الله» اوج قله ي عرفان است. و امام سجاد (ع) كه الگو و اسوه ي عرفان حقيقي است، با آموزش توحيد افعالي به ما مي آموزد كه غير خدا هيچ كس نيست كه بتواند خواسته و حاجت انسان را برآورده كند. زيرا غير از ذات مقدس الهي همه ي موجودات محتاج و فقير هستند و تنها خداست كه بي نياز مطلق و غني است.

امام (ع) در اين باره مي فرمايد: فكم قد رايت- يا الهي- من اناس طلبوا العز بغيرك فذلوا، و راموا الثروه من سواك فافتقروا، پس چه بسيار از مردم را ديدم- اي خداي من- كه عزت و بزرگي را از غير تو طلبيدند و خوار و ذليل شدند، و از غير تو دارائي خواستند و بي چيز و فقير شدند. و در ادامه مي فرمايد:

و حاولوا الارتفاع فاتضعوا، و قصد بلندي كردند و پست گرديدند.

از پيامبر (ص) روايت شده كه خداوند عزوجل فرمود: هر مخلوقي كه به مخلوق پناه ببرد نه به من، وسايل آسمانها و زمين نزد او (براي او) قطع مي شود، پس اگر مرا بخواند اجابتش ننمايم، و اگر از من بخواهد به او ندهم. و هر مخلوقي كه به من پناه برد و نه به خلق من، آسمانها و زمين، روزي او را ضمانت مي كنند، پس اگر از من بخواهد به او مي دهم، و اگر مرا بخواند اجابتش مي نمايم، و اگر آمرزش طلب كند او را مي آمرزم.

سپس در فراز آخر دعا با ذكر پاره اي از صفات خداوند مانند: احد و صمد به توصيف ذات مقدس الهي پرداخته و درسهايي از توحيد را بيان مي كند.



[ صفحه 134]