بازگشت

صلوات


صلوات بر محمد و آل محمد عليهم السلام، بيش از تمام دعاها در صحيفه ي سجاديه تكرار مي شود، به گونه اي كه اكثر موارد، در صدر و ذيل و متن دعا، بارها اين دعاي مستجاب و والاقدر، بيان مي شود و ديگر حاجات و نيازهاي انسان، در جوار آن، درخواست مي گردد. [1] .

امام سجاد عليه السلام، از خداوند متعال مي خواهد كه اين صلوات را بي پايان و مستمر قرار دهد (دعاي 32 ، 13). البته سود اين درود و صلوات به خود ما مي رسد (دعاي 45) ، از جمله اين كه وسيله ي استجابت دعاهاي ما است (دعاي 13). از خدا مي خواهيم كه بيش از هر بنده و آفريده اي بر محمد و آل محمد، درود فرستد (دعاي 6) ، بلكه به اندازه ي تمام نيكان و پاكان بر آن وجودهاي مقدس صلوات فرستد (دعاي 45). و اين، اداي بخشي از حقوقي است كه بر ما دارند، از جمله نعمت هدايت و نعمت نجات بخشي ما (دعاي 31). بدين رو، امام سجاد عليه السلام، پس از دعاي روز عيد قربان، فرموده اند كه نيازهاي خود را به درگاه خداي متعال عرضه كنيد و پس از آن هزار بار بر محمد و آل محمد درود فرستيد، چنان كه حضرتش خود چنان عمل مي كردند (دعاي 48).

گستره ي بحث صلوات و درود، در بخش دوم دعاي روز عرفه (دعاي 47) بيش از همه مطرح است. در دعاي 47، سخن از «كامل ترين بركت ها»، «سودمندترين رحمت ها»، «درودي فزاينده كه فزاينده تر از آن نباشد»، «درودي كه از رضوان الهي در گذرد و پيوستگي آن به بقاي الهي پيوند خورد»، «درودي كه مانند كلمات الهي پايان نپذيرد»، «درودي كه چندين برابر شود و همراه با گردش روزگار، مضاعف گردد»، «درودي هم وزن عرش و مادون آن، به اندازه ي آسمان ها و مافوق آنها، به شمار زمين ها و آنچه زير آنها و آنچه ميان آنهاست»، «درودي كه خدا را پسنديده آيد» و... در ميان است.

علاوه بر آن، درود بر امامي از شمار امامان عليهم السلام مطرح مي شود كه خداوند، دين خود را به وسيله ي او تأييد مي بخشد، پناهگاه مؤمنان، رشته ي نجات متمسكان، و نور عالمين است. امام سجاد عليه السلام از خدا مي خواهد كه او را به فتح آسان برساند، در كنف حفظ خود حمايت كند، با ملائكه ي خود ياري رساند، كتاب و حدود و شرايع و سنت هاي رسول خود را به دست او برپا دارد، معالم دين الهي را كه ستمگران از ميان برده اند، حيات دوباره بخشيد، زنگار ستم را بزدايد و كساني را كه از راه راست الهي به بيراهه مي روند، ارشاد فرمايد.

امام سجاد عليه السلام، نه تنها بر پيامبر و اهل بيت عليهم السلام درود مي فرستد، بلكه درود الهي را براي كساني مي خواهد كه مقام اهل بيت را به خوبي شناخته و پذيرفته اند، راه آنها را پي مي گيرند، از ولايتشان جدا نمي شوند، در برابر امرشان تسليم هستند، در راه طاعتشان مي كوشند، چشم به راه دولت حقه ي ايشان اند و به سوي آن روزگار، ديده دوخته اند.

به نظر مي رسد كه اين عبارات، در وصف حضرت مهدي عجل الله تعالي فرجه باشد، چنان كه ويژگي هاي ياد شده بر آن دلالت دارد.

به هر حال، پيوند قلبي و زباني و عملي با خاندان نور - كه صلوات، نشانه ي بارز آن است - مهم ترين راه براي بهسازي درون و برون فرد و جامعه اي است كه در مسير تعالي معنوي پيش مي رود.


پاورقي

[1] به بيان امام اميرالمؤمنين عليه السلام، صلوات، دعايي مستجاب است. و وقتي انسان دعاي خود را همراه با اين دعاي مستجاب به درگاه الهي عرضه كند، خداي سبحان، كريم تر از آن است كه يك دعا را قبول و ديگري را رد كند (نهج البلاغه، حكمت 361).