معرفت خدا، مبنا و معناي انسانيت است. خداوند، در برابر منت هاي پياپي كه به مردم داده و نعمت هاي متوالي كه بر آنها ارزاني كرده، شناخت حمد خود را از آنها باز نداشته است، و گرنه بدون سپاسگزاري و شكر، در نعمت هاي او تصرف مي كردند، و در آن صورت، از حدود انسانيت فرود مي آمدند و در حد چارپايان بودند. (دعاي 1)

دقت به اين نكته، پاسخي است به اين پرسش كه چرا و چگونه كسي با ظاهر انسانيت، به رتبه اي تنزل مي كند كه به تعبير قرآن، «گمراه تر از چارپايان» مي شود (فرقان،44). سپاس گزاري منعم در برابر نعمتي كه به ما داده، نخستين و مهم ترين وظيفه مردم است: نخستين، از آن رو كه به بديهه ي عقل، شكر منعم واجب است. و مهم ترين، از آن جهت كه خود، قوي ترين عامل بازدارنده در برابر معصيت هاست، چنانكه اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: «اگر خداوند، در برابر ارتكاب معصيت خود، انذار نمي كرد، براي شكر نعمت هايش واجب بود كه مردم، عصيان نكنند» (نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره 290).