دعا، بخشي از فرهنگ اسلامي است كه به گونه اي لطيف، دقيق، و دلپذير و در لحن مناجات با خدا، بسياري از معارف الهيه پرداخته است و دعاهاي منسوب و مأثور از اهل بيت، بدون شك، يكي از ذخائر عظيم و پرارج فرهنگ شيعي است كه تا به امروز، چندان مورد توجه و دقت انديشي قرار نگرفته است. تصور عوام از دعا، صرفا براي خواندن و تكرار كردن است نه فهميدن و درك كردن. خواص نيز به دعا - به عنوان يكي از عميق ترين مأخذ معارف الهي - نگاه نكرده و به گسترش آن نپرداخته اند. از اين رو ستمي فاحشي به بخشي عظيم و منحصر به فرد از فرهنگ اهل بيت رفته است.

بدون شك پيشينه تلاش دانشمندان شيعه، نسبت به گسترش عميق و معارف پرور فرهنگ دعا عموما و صحيفه سجاديه بالاخص در حد و اندازه اين مقوله از معارف شيعه نيست. و ضروري است بلند همتان ظريف نگر و عالمان برجسته و عميق انديش، دعا و فرهنگ آن را به عنوان مأخذ و منبعي غني و زباني دلپذير در القاي دقيق ترين و ظريف ترين معارف الهي به مردم بشناسانند و با شرح و بسط آن، ابعاد انديشه اي را كه در قالب دعا و مناجات اشاره شده تبيين كنند.

معنويت در پناه دعا و در اوج معرفت شكل مي گيرد و مقام قرب را، نه به استدلال خشك، كه به دل مي پيمايد. و زماني اين هديه الهي مؤثر خواهد افتاد كه خواننده همراه با تكرار الفاظ اعجاز گونه آن، به مضمون بلند آن نيز بينديشد. تبيين و تفسير اين كلمات آسماني، كار ميدان داران فرهنگ تشيع است تا ارادتمندان به اهل بيت عليهم السلام را در فضاي معرفتي و معنوي دعا قرار دهند.

ترويج و گسترش فرهنگ دعا، نيازمند تمهيددات و مقدماتي است كه عمده ترين آن به عالمان، دانشمندان، مروجان و گويندگان ديني بازمي گردد، ولي بدان علت كه دستيابي به مضامين و محتواي دعا مشكل است و مرجع و مأخذ تسهيل كننده در اين زمينه فراوان نيست، كمتر نويسنده و يا گوينده اي، از دعا در مباحث خود استفاده مي كند. امروزه بهره برداري از نهج البلاغه به علت وجود معاجم و فهرست هاي متنوع، به مراتب بيش از گذشته است؛ ولي دعا بالاخص «صحيفه سجاديه» كمتر مورد بهره برداري قرار مي گيرد.

بنابراين نخستين قدم براي خروج اين كتاب ارزشمند از مظلوميت، تهيه مأخذي به منظور تسريع در دست يابي به محتوا و مضامين آن بود. بر اين اساس تهيه يك «فرهنگ موضوعي» يا «نمايه نامه موضوعي» يا يك «معجم الفاظ» براي اين كتاب در دستور كار قرار گرفت تا راهي براي ورود نويسندگان و گويندگان به مطالب و نيز بستري براي مفسران و شارحان آن، با عنوان «فرهنگ موضوعي صحيفه سجاديه» يا «المعجم المفهرس لمعاني الصحيفه السجاديه» عرضه مي شود.

اين اثر همانطوري كه در ابتدا آمد: با حمايت رياست مركز اطلاعات و مدارك علمي ايران آقاي دكتر غريبي و همكاري صميمانه پژوهشكده معارف اسلامي الجواد، حجة الاسلام آقاي شيخ عباسعلي عليزاده و سيد موسي صدر فراهم آمد. و اثر دوم به نام «المعجم المفهرس لألفاظ الصحيفه السجاديه» با همكاري برادران گرامي در همان موسسه، بالاخص جناب شيخ احمد درايتي به اتمام رسيد. اميد است اين دو منبع با ارزش مورد استفاده و عنايت علاقمندان قرار گيرد.

لازم به توضيح است كه ترجمه روان و آزاد اين كتاب نيز در دست تهيه است كه به زودي همراه با متن عربي و فرهنگ موضوعي براي فارسي زبانان عرضه خواهد شد.