بازگشت

طريق روايت صحيفه مشهور


كيفيت نسخه صحيفه مشهور و اصولي كه از آن روايت شده، روشن شد. اكنون اين نكته باقي مي ماند كه اين نسخه چگونه نگاهداري شده و كيفيت تحمل آن از جهت اجازه ي مشايخ چگونه است.

اينك مي گوييم: در نظر دانشمندان شيعه، روش هاي تحمل حديث، هفت شيوه است: سماع، قرائت، اجازه، مناوله، كتابت، اعلام، و جادة.

صحيفه مولانا امام زين العابدين عليه السلام به برخي از طرق هفتگاتنه فوق به دست ما رسيده است:

مناوله - كه قضيه ي آن را مجلسي اول - رحمه الله - بيان كرد و گذشت.

اجازه يا وجاده - كه طرق آن بسيار است. بايد دانست كه - چنانكه شيخ حسن بن شهيد ثاني تصريح كرده - بخش عمده اي از طرق مشايخ با وجود كثرت و گستردگي، پس از شيخ طوسي، به مهمترين دانشمند كوشا در جهت ترويج صحيفه مباركه و كاتب زنده ياد آن، شيخ شهيد اول مي رسد.

او صحيفه را از جمع زيادي روايت كرده، چنانكه جمع زيادي از او روايت كرده اند. بگذريم از جمع زيادي كه به شكل وجاده به نشر و ترويج آن پرداخته اند. جستجو از تمام افراد ياد شده، فرصتي تفصيلي مي طلبد، كه بسياري از آنها را مولي محمد تقي مجلسي در اجازات خود و در اثار ديگرش آورده است.

بعلاوه، شيعه ي زيد طرق زيادي براي روايت صحيفه دارند كه فعلا قصد پرداختن به آنها را نداريم. پس اكتفا مي كنيم به بيان نام هاي كساني كه شهيد اول، صحيفه را از آنها روايت كرده تا به بهاء الشرف، و از آنجا به امام سجاد عليه السلام مي رسد. پس از آن، جمعي ديگر را ياد مي كنيم كه به طريق روايت يا وجاده از شهيد اول روايت كرده اند. در اينجا نيز به يك طريق واحد شناخته شده از جانب آنها به علامه مجلسي اكتفا مي شود.