شرح صحيفه سجاديه، (فارسي)، ميرزا سليمان بن محمد گيلاني تنكابني (قرن 12 ه) [1] .

شرح و ترجمه مختصري است بر صحيفه سجاديه با عناوين «اشراق - اشراق». مؤلف در مورد اين ترجمه خود در مقدمه كتاب مي گويد:«و بعد چنين گويد فقير حقير... كه چون در ازمنه سابقه بعض از فقرات صحيفه مباركه عليه به زبان فارسي مترجم كرده بودم، اين زمان عزم نمودم كه آن فقرات منتشره را با فقرات غير مترجمه به سمت اتصال آرم تا از انتشار و نابود شدن محفوظ ماند شايد بعضي از صلحا را نظر بر وي افتد... پس نخست شروع مي شود به ذكر بعضي از خواص و احوال و شرايط ادعيه، و بعد از آن به شرح سند و ترجمه ادعيه تا ناظر اين كلمات شكسته را بصيرتي في الجمله حاصل آيد».

نسخه منحصر اين شرح از آغاز كتاب تا دعاي آغاز ماه رمضان [2] (دعاي 44 صحيفه) را دارا است و مشخص نيست كه ادامه آن تحرير شده يا خير؟



[ صفحه 123]



ر. ك: تراجم الرجال،ج 1، ص 235.

آغاز: «الحمد لله الذي جعلنا المتعلمين لعلوم الاسرار من مشكاة النبي المختار، و خلق نفوسنا من طينة أبدان الاطهار، و الصلوة و السلام علي محمد الذي هو المحيط لبحار الاعجاز و الاسرار و علي آله الذين ملاؤا بالانوار من الكمالات كالبحر الزخار. و بعد چنين گويد فقير حقير سليمان بن مولانا محمد الجيلاني التنكابني كه چون از ازمنه ي سابقه... اشراق. حضرت سجاد عليه السلام افتتاح نموده به حمد واجب الوجود از جهت تاسي بحديث رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و متابعت كلام الهي و فرمود الحمد لله الاول بلا اول كان قبله و الآخر بلا آخر يكون بعده. يعني: ثنا و ستايش مر واجب الوجودي را كه مستحق جميع صفات كمال است و اول و قديم و موجد جميع موجوداتست بي آن كه اولي و قديمي و موجودي باشد پيش از او».

انجام افتاده: «اشراق. و چون بهترين ماه ها ماه مبارك رمضان است كه در وي قرآن مجيد نازل شد و در وي فوايد بسيار... الحمد لله الذي هدانا لحمده. يعني شكر و سپاس و ستاش مر خداي را آن خدائي [كه] هدايت كرد و راه نمود ما را براي حمد او، كه اگر او هدايت نمي كرد كسي بر او حمد نمي نمود... و لا يقبل ان يوخر عنه. و قبول نمي كند اين را كه مؤخر كرده نشود از او. ثم فضل ليلة واحدة من لياليه. پس تفضيل داده است يك شب از شب هاي او را علي ليالي الف شهر. بر شب ها [از] هزار ماه».

نسخه ها:

1 / 354 - مرعشي قم، شماره 1361، نستعليق، ظاهرا خط مؤلف در حاشيه تصحيح شده و افزودگي دارد، 174 برگ، 16 سطر [فهرست مرعشي، ج 4، ص 135]