تحفة الرضوية في شرح الصحيفة السجادية، فارسي، قاضي بن كاشف الدين محمد اردكاني يزدي (بعد از 1057 ق)

چنان چه گذشت يزدي ابتدا قصد داشت شرحي مفصل به زبان عربي بر صحيفه سجاديه بنگارد؛ اما پس از شرح دو دعا تصميم مي گيرد براي نفع عموم مردم از دقائق و اسرار آن، منتخبي از شرح عربي خود را به فارسي برگرداند. اما ظاهرا شرح فارسي او نيز ناتمام مانده و از آن فقط 11 دعا نگاشته شده است. يزدي اين شرح را نيز به نام شاه عباس دوم صفوي (1077 - 1052 ق) در ربيع الاول 1057 ق در مشهد مقدس نوشته است. وي در پايان دعاي صلوات بر آدم و دو دعاي ديگر كه در صحيفه سجاديه به خط كوفي در اختيارش بوده را به همراه صلوات شرح كرده است.

خود وي در مقدمه چنين آورده است:«از بركات و ميامين اين وادي مقدس به خاطر فاتر رسيد كه شرح مبسوطي بر ادعيه سجاديه ملقب به زبور اهل بيت عصمت - صلوات الله عليهم اجمعين - به لغت بلند رتبت عربي نويسند مشتمل بر تحقيقات رايقه و تدقيقات



[ صفحه 37]



شاهقه و... و چون مقصصو اصلي اين بود كه طبقات انام از خواص و عوام از فيض آن متمتع و بهره مند گرديده ثواب آن به روزگار فرخنده آثار اشرف اقدس اعلي واصل و لا حق گردد بنابراين منتخبي از آن را از لغت عربي به زبان فصاحت نشان فارسي به عبارتي در غايت وضوح نقل نموده».

آغاز:«الحمد لله الذي جعل الدعاء في الصحيفة الكاملة زين العابدين و خصنا بالاحتذار في مراسمه بامام الساجدين و الصلوة علي خير انبيائه محمد و عشيرته و عترته الاقدسين مادام الدعاء مشغوعا بالاجابة و القنوط مقطوعا بالاستجابة. و بعد معتكف زاويه دعاگويي قاضي بن كاشف الدين محمد اليزدي... در هنگامي كه از عتبه بوسي درگاه جهان پناه ولي نعمت حقيقي و مرشد تحقيقي... علي بن موسي الرضا... را سرمه ي ديده ي آل و قبله نظر اقبال مي داشت از بركات و ميامين اين وادي مقدس به خاطر فاتر رسيد....».

انجام: «پس صلوات بفرست تو بر آدم اي خداي مهربان به جميع خلايق و فرشته هاي تو و جميع ساكنان آسمان ها و زمين هاي تو از ملك و جن و بندگان همه صلوات بفرستند بر آدم عليه السلام چنان چه آدم تعظيم كرد جميع واجبات ترا و رعايت حرمت آن واجبات نموده، همه را به عمل آورد و راهنموني كرد ما را به راهي كه باعث خشنودي و رضاي تو در آن بوده باشد.اي رحيم تر و مهربان تر از هر كس كه صاحب رحم و مهرباني باشد».

نسخه ها:

1/8 - كتابخانه اميرالمؤمنين عليه السلام نجف، شماره ي 1619، احتمالا به خط مؤلف،142 برگ [مجله تراثنا، ش 60 - 59، ص 261]

2/9 - كتابخانه اميرالمؤمنين عليه السلام نجف، شماره ي 562، نستعليق، داراي تزئينات، سده 11 ه، مجدول، عناوين شنگرف، 207 برگ [مجله تراثنا، ش 60 - 59، ص 262]

3/10 - آستان قدس رضوي، شماره 9666، نستعليق خوش، عبارات ادعيه با شنگرف، مجدول، نسخه ي مصحح است، سده 11 ه، قسمت اعظم صفحه اول كسر و صدمه



[ صفحه 38]



ديده است، 174 برگ [فهرست آستان قدس رضوي، ج 15، صص 139 - 138]

4/11 - دانشگاه تهران، شماره 7030، نسخ سده 11 ه، عنوان و نشان شنگرف، 206 برگ، 14 سطر، باعنوان «شرح الصحيفة السجادية» [فهرست دانشگاه تهران، ج 16، ص 434]

5/12 - ملك تهران، شماره 2812، نستعليق، قرن 12 ه، عنوان و نشان شنگرف، 150 برگ، 17 سطر [فهرست ملك، ج 2، ص 108]

6/13 - ملي تهران، شماره 293 /ف، نسخ خوش، قرن 12 ه، عنوان ها شنگرف، 245 برگ، 14 سطر [فهرست ملي تهران ج 1، صص 289 - 288]

7/14 - مجلس شوراي اسلامي، شماره 1247، نسخ، رساله دوم مجموعه، ص 294 - 169] فهرست مجلس، ج 5، صص 502 - 501]

8/15 - مسجد اعظم قم، شماره 670، رقعي، 146 برگ [فهرست مسجد اعظم، ص 66].