تقريباً همه مورخان بر اين باورند كه امام سجاد عليه السلام در صحنه كربلا بيمار بود و اين بيماري نيز حكمت و مصلحت الهي براي امت اسلام بوده تا در سايه آن وجود حجت خداوند در زمين حفظ شود و امر خلافت و وصايت رسول(ص) تداوم يابد. و به همين دليل در ميدان رزم كربلا حضور نيافت.[10]



او تنها مرد بازمانده از خاندان حسين عليه السلام بود كه از كربلا زنده بازگشت تا پرچم دار هدايت امت باشد. ولي در برخي از منابع از جهاد و مبارزه امام در ميدان كربلا و مجروحيت و جانبازي آن حضرت سخن به ميان آمده است. فضيل بن زبير اسدي كوفي، از ياران امام محمد باقرعليه السلام و امام جعفر صادق عليه السلام در كتاب خود «تسمية من قتل من اهل بيته و شيعته»[11] مي نويسد:



«كان علي بن الحسين عليه السلام عليلاً و ارتثّ يومئذٍ و قد حضر بعض القتال، فدفع الله عنه و اخذ مع النساء».[12]



امام علي بن الحسين عليه السلام در حالي كه بيمار بود در برهه اي از جنگ كربلا حضور يافت و به مبارزه پرداخت تا مجروح شد و پيكر مجروح وي را از معركه بيرون آوردند. آنگاه خداوند شر دشمن را از وي بازداشت و به همراه زنان به اسيري برده شد.



لغت شناسان مي گويند واژه «ارتث» بدان معنا است كه شخصي در ميدان رزم جنگيد و سپس مجروح شد و بر زمين افتاد و در حالي كه جان داشت او را از معركه بيرون بردند.[13