به حساب كشيدن نفس
امام زينالعابدين عليه السلام در هر ماه مبارک رمضان گناهان و خطاهاي غلامان خود را مينوشت، و در شب آخر ماه همه آنها را يک جا جمع ميکرد، و يک يک آنان را به نام، صدا ميکرد و ميفرمود: فلاني! تو در فلان روز فلان کار را انجام ندادي و فلان خطا را مرتکب شدي؟ اما به تو آزاري نرساندم. همين طور خطاها را به آنان تذکر ميداد و همه آنها در برابر آن بزرگوار به اشتباهات و خطاهاي خود اقرار ميکردند.
آنگاه حضرت در ميان آنها ميايستاد و ميفرمود: همگي با صداي بلند بگوييد: اي علي بن الحسين! خدايت رفتارهاي تو را ميشمارد و حساب ميکند همان طور که تو بر ما حساب کردي و نزد او کتابي است که به حق سخن ميگويد و هيچ گناه کوچک و بزرگي را وا نميگذارد، پس به ياد جايگاه خود در برابر خداوندي باش که ذرهاي ستم نميکند و تنها خودش براي گواهي کافي است، از ما بگذر و ما را عفو نما تا خداوند از تو بگذرد، زيرا خودش فرموده است: «و بايد مومنان با خَلق، عفو و صلح پيشه کنند و از بديها در گذرند. آيا دوست نميداريد که خدا هم در حق شما مغفرت و احسان فرمايد...؟»(1) سپس سخت ميگريست و از خوف خدا نوحه و زاري ميکرد.(2)
يا اباذر ! لا يَکونُ الرَّجُلُ مِنَ المُتَّقينَ حَتي يُحاسِبَ نَفسَهُ اَشَدَّ مِن مُحاسَبَةِ الشَّريکِ شَريکَهُ ... .(3)
اي ابوذر! انسان جزو پرهيزگاران نخواهد بود مگر آن که از خودش حساب بکشد خيلي سختتر از حسابکشي شريک از شريک خودش.
رسول خدا صلي الله عليه و آله
پاورقي
1- نور/22.
2- مناقب، ج 4، ص 158.
3- وسائل الشيعه، ج 11، ص 379.