بازگشت

صداي قلب مادر


امام صادق((عليه السلام)) در شهر مدينه كه فاقد ابزار علمي و وسائل پيشرفته امروز بود، به مادران توصيه سخت داشت به اينكه كودكان شيرخوار خود را در طرف چپ بخوابانند.



اين توصيه قرنها چون يك سفارش زائد يا بي مورد جلوه مي كرد علتش اين بود كه هيچ كس به فايده اين سفارش پي نمي برد، و بعضي هم به كار بستن اين سفارش را خطرناك مي دانستند و فكر مي كردند كه اگر طفل شير خوار در طرف چپ مادر خوابانيده شود ممكن است كه مادر هنگام خواب بغلطد و طفل را زير تنه خود خفه كند.



از محمد بن ادريس شافعي، كه در سال 150 هجري و دوسال پس از درگذشت امام صادق((عليه السلام)) در غزّه متولد شد و در سال 199 هجري در قاهره زندگي را بدرود گفت، پرسيدند كه آيا مادر طفل شيرخوار را بايد در طرف راست خود بخواباند يا در طرف چپ؟ در جواب گفت: بين چپ و راست تفاوتي وجود ندارد و مادر مي تواند طفل را در هر طرف خود كه راحت تر است بخواباند.



گاهي هم گفته حضرت صادق((عليه السلام)) را مغاير با عقل سليم مي دانستند، چون از نظر آنها راست بيش از چپ احترام و فكر مي كردند كه مادر بايستي طفل را در طرف راست خود بخواباند تا اينكه كودك از كرامت راست برخوردار شود.



نه كسي در شرق براي اين توصيه امام صادق((عليه السلام)) قائل به ارزش شد نه در غرب، و حتّي در دوره تجدد دانشمندان با ديده انتقاد هر موضوع علمي را مورد توجه قرار دادند. كسي براي گفته امام ششم((عليه السلام)) قائل به اهميت نگرديد و درصدد برنيامد بفهمد كه آيا آن گفته از نظر علمي ارزش و فائده دارد يا نه؟



قرون شانزدهم و هفدهم و هيجدهم ميلادي كه قرون دوره تجدد بود گذشت، و فرن نوزدهم ميلادي فرا رسيد و در نيمه دوم آن قرن دانشگاه كورئيل در امريكا ساخته و شروع به كار كرد.



عزرا- كورنيل، باني دانشگاه كورنيل، كه دوران شيرخوارگي و كودكي بسيار سخت را گذرانيده بود، تصميم گرفت كه در آن دانشگاه، يك انستيتوي مخصوص تحقيق در نوزادان و كودكان شيرخوار به وجود بياورد. اين انستيتو در اولين سال شروع به تدريس از طرف دانشگاه كورنيل به وجود آمد و منضّم به دانشكده پزشكي گرديد و اينك متجاوزان از يك قرن است كه به تحقيق در مورد نوزادان و كودكان شيرخوار ادامه مي دهد.



در مسائل مربوط به نوزادان و كودكان شيرخوار، چيزي وجود ندارد كه مورد تحقيق اين مؤسسه قرار نگرفته باشد و در جهان هيچ مركز علمي از لحاظ داشتن اطلاعات راجع به نوزادان و كودكان شيرخوار به پاي اين مركز نمي رسد. محال است كه يك موضوع مربوط به نوزادان و كودكان شيرخوار وجود داشته باشد و اين مؤسسه راجع به آن تحقيق نكند، حتي تابلوهايي كه شكل نوزادان و كودكان شيرخوار روي آنها كشيده شده مورد تحقيق اين مؤسسه قرار گرفته است.



در نيمه اول قرن بيستم محقّقين اين مؤسسه تابلوهاي مربوط به نوزادان را در موزه هاي دنيا از نظر گذرانيده و از 466 تابلو كه در موزه هاي معروف جهان به نظرشان رسيد، ديدند كه اكثريت با تابلوهايي است كه در آنها مادران، كودكان خود را در طرف چپ بغل گرفته اند.



در 373 تابلو، مادران، كودك خود را در طرف چپ در بغل داشتند و در 93 تابلو در طرف راست. بنابراين در هشتاد درصد از تابلوها كه در موزه هاي معروف به نظر رسيد، مادران كودكان را در طرف چپ بغل گرفته بودند.



در ايالت نيويورك، چند زايشگاه وابسته به مركز تحقيق مربوط به نوزادان و شيرخواران دانشگاه كونيل است و دكترهايي كه در آن زايشگاه كار مي كنند، نتيجه مطالعات و معاينات خود را براي مركز تحقيق مربوط به نوزادان و شيرخوران مي فرستند.



از گزارش هايي كه در طي يك مدّت طولاني از طرف آن دكترها به مركز تحقيق مي رسيد، اين نتيجه به دست مي آمد كه در روزهاي اول بعد از تولد، وقتي نوزاد در طرف چپ مادر مي خوابد آسوده تر از آن است كه در طرف راست بخوابد، و اگر او را در طرف راست مادر بخوابانند، در فواصل نزديك از خواب بيدار مي شود و شيون مي كند.



محقّقين مركز تحقيق، مطالعات خود را منحصر به نژاد سفيد پوست آمريكايي نكردند بلكه درصدد برآمدند بدانند كه آيا در نژادهاي سياه و زرد نيز اين موضوع صدق دارد يا نه؟ بعد از يك دوره طولاني تحقيق در نژادهاي ديگر، متوجه شدند كه اين موضوع در تمام اقوام صدق مي كند و در همه جا نوزادان، به خصوص در روزهاي اول تولد، اگر در طرف چپ مادر بخوابند آرامتر از آن هستند كه در طرف راست مادر به خواب بروند و اين واقعيت اختصاص به نژاد سفيد پوست ندارد و يك واقعيت جهاني است.



مركز تحقيق دانشگاه كورنيل، بدون انقطاع اين موضوع را مورد مطالعه قرار مي داد. ساعتها شكم زن باردار از طرف پزشكان مركز تحقيق به وسيله



اشعه مجهول مورد معاينه قرار مي گرفت تا اينكه جنين را در شكم مادر ببينند، اما از ديدن جنين چيزي بر اطلاعاتشان افزوده نمي شد تا اينكه هولوگرافي اختراع كردند. بعد از اختراع هولوگرافي (دستگاهي كه از اشياء خيلي كوچك عكسبرداري مي كند و قدرت عكسبرداري سه بعدي دارد، حتي از صدا هم عكس برداري مي كند) پزشكان مركز تحقيق درصدد برآمدند كه با هولوگرافي در حالي كه اشعه مجهول جنين را در شكم مادر روشن كرده از آن عكس بردارند، و آن وقت ديدند كه امواج صداي ضربان قلب مادر كه در تمام بدن پخش مي شود به گوش جنين مي رسد.



بعد از اين مرحله و براي وقوف بيشتر، لازم بود بدانند توقّف ضربان قلب مادر، آيا در جنين عكس العمل به وجود مي آورد يا نه؟ چون نمي توانستند قلب مادر را متوقّف كنند، زيرا سبب هلاك آنها مي شد، تحقيق را در جانوران پستاندار ادامه دادند، و هر بار كه قلب جانوري را كه جنين در زندان داشت متوقف مي كردند، مي ديدند كه در جنين واكنش به وجود مي آيد. آزمايشهاي مكرر در مورد چند نوع پستاندار، ثابت كرد كه وقتي ضربان قلب مادر متوقف مي شود، در جنين واكنش به وجود مي آيد و بعد از مرگ مادر، جنين به هلاكت مي رسد. براي اينكه جنين از خون قلب مادر كه به وسيله شريان بزرگ موسوم به آئورت برايش فرستاده مي شود، تغذيه مي نمايد و وقتي قلب مادر متوقّف گرديد، غذا به جنين نمي رسد و هلاك مي شود.



بعد از آزمايشهاي متعدد، دانشمندان مركز تحقيق دانشگاه كورنيل دانستند كه طفل در شكم مادر نه فقط عادت به شنيدن ضربان قلب او مي كند، بلكه ضربان به حيات وي نيز وابستگي دارد و هرگاه ضربان ادامه نيابد، طفل در شكم مادر از گرسنگي مي ميرد.



عادتي كه جنين قبل از تولد، به شنيدن صداي ضربان قلب مادر دارد، طوري در وي نافذ مي شود كه بعد از تولد هم اگر صداي قَرعه هاي قلب مادر را نشنود، احساس اضطراب مي نمايد و هوش كودك نوزاد به خوبي صداي قرعه هاي قلب مادر را تشخيص مي دهد، و به همين جهت وقتي نوزاد در طرف چپ مادر قرار بگيرد چون صداي قرعه هاي قلبش را مي شنود، آرام مي گيرد، ليكن در طرف راست چون آن صدا به گوشش نمي رسد مضطرب مي شود.



اگر باني دانشگاه كورنيل، يك مركز تحقيق راجع به نوزادان و شيرخواران در آن دانشگاه به وجود نمي آورد و آن مركز به طور مستمر راجع به نوزادان و شيرخواران در آن دانشگاه به وجود نمي آورد و آن مركز به طور مستمر راجع به نوزادان و شيرخواران تحقيق نمي كرد، معلوم نمي شد گفته امام صادق((عليه السلام)) كه به مادران توصيه كرد فرزندان شيرخوار خود را در طرف چپ خود قرار بدهند و بخوابانند، مبتني بر چه مصلحت و فايده مي باشد.



امروز در تمام شيرخوارگاههاي وابسته به مركز تحقيق دانشگاه كورنيل در اطاقي كه نوزادان خوابيده اند، دستگاهي است كه صداي قَرَعات قلب مادر را به وجود مي آورد و در تختخواب هر نوزاد يك گوشي مي باشد كه قرعات مصنوعي قلب مادر را به گوش كودك مي رساند.



قلب انسانِ بالغ، زن يا مرد، به طور عادي در هر دقيقه 72 بار مي طپد. در شيرخوارگاههايي كه وابسته به مركز تحقيق دانشگاه كورنيل مي باشد، بارها آزموده اند كه اگر قَرَعات مصنوعي قلب مادر در هر دقيقه يك صد و ده يا يكصد و بيست قرعه شود صداي شيون تمام كودكان كه در يك اطاق هستند به گوش مي رسد و بايستي شماره قرعات مصنوعي قلب مادر در هر دقيقه 72 قرعه باشد تا اينكه كودكان مضطرب نشوند و به شيون درنيايند.



در شيرخوارگاههاي وابسته به مركز تحقيق، چند بار اين آزمايش را كرده اند، عده اي از نوزادان را در اطاقي قرار داده اند كه در آنجا صداي قرعات مصنوعي قلب مادر به گوش كودكان نمي رسيد، و عده اي را هم در اطاقي قرار دادند كه نوزادان در آنجا صداي قرعات مصنوعي قلب مادر را مي شنيدند، هر دفعه كه اين آزمايش را كردند، معلوم شد كه در اطاقي كه آنجا قرعات مصنوعي قلب مادر شنيده مي شود وزن كودكان سريع تر از كودكان اطاق ديگر زياد مي شود، در صورتي كه غذايي كه به كودكان دو اطاق داده مي شود از حيث نوع مشابه است! اما در اطاقي كه صداي قرعات مصنوعي قلب مادر شنيده مي شود، كودكان با اشتهاي زيادتر غذا مي خورند و كودكان اطاقي كه صداي قرعات مصنوعي قلب مادر در آنجا به گوش نمي رسد كم اشتها مي شوند.



در شيرخوارگاههاي وابسته به مركز تحقيق دانشگاه كورنيل راجع به صداي مصنوعي قلب مادر از لحاظ شدت آن هم تحقيق كرده اند و متوجه شده اند كه اگر آن صدا شديدتر از صداي طبيعي قرعات قلب مادر باشد كودكان را مضطرب مي كند و به گريه درمي آيند.



يكي از پزشكان مركز تحقيق دانشگاه كورنيل ضمن سفرهايي كه در قاره هاي جهان مي كرد دقت مي نمود كه بداند مادران در كشورهاي مختلف، در معابر، فرزندان خود را چگونه در آغوش مي گيرند. اين پزشك كه به اسم دكتر «لي سالك» خوانده مي شود و اكنون در مركز تحقيق دانشگاه كورنيل مشغول كار است مي گويد كه اكثر زنها در تمام قاره هاي دنيا در معابر، فرزندان خود را در طرف چپ بغل مي گيرند.(1)



ــــــــــــــــــــــــــــــــــ



1. «مغز متفكّر جهان شيعه» ص455.



خداوندي كه پاره گوشتي را در سينه مادر، با قدرت كامله خود منبع اينهمه آثار و فيوضات جهت آرامش و اطمينان و رشد و كمال و زمينه ساز اشتها براي كودك گهواره قرار داده، در سايه قدرتش دشواريها آسان مي گردد.



اگر شما در هنگام دچار شدن به بند دشواريها، با تضرّع و زاري، و انابه و توبه، و توكّل و اعتماد، و بصيرت و دوربيني به پيشگاه مقدّس حضرت ربّ العزّه رو كنيد، با كليد قدرت حق و رحمت و رأفت جناب او دشواريهاي شما به طور قطع آسان مي گردد.



توكل و توسل، اعتماد و يقين، تضرّع و زاري، ورع و زهد، انفاق و خوشدلي، رأفت و رحمت، و به خصوص توبه و دعا و زاريو مناجات، عجيب در حلّ مشكلات و آسان كردن دشواريها موثر است. آري او وجود مقدس و مباركي است كه حضرت زين العابدين، امام عارفين و قبله عاشقين، درباره اش مي گويد:

ذَلَّتْ لِقُدْ رَبِّكَ الصِّعَابُ.

يا رب مرا به رحمت بي منتها ببخش *** يعني به ساحت حرم كبريا ببخش

يا رب من آنچه مورد قهر است كرده ام *** جرم مرا به قدرت بي منتها ببخش

يا رب گناهكار و ذليل و محقّرم *** عصيان من به شوكت عزّ و علا ببخش

يا رب تو را به جاه و جلالت دهم قسم *** جرم گذشته عفو كن و ماجرا ببخش

هر چند بنده عاصيم از اهل بيعتم *** يا رب مرا به بيعت اهل ولا ببخش

يا رب به آن گروه كه رفتند كربلا *** عصيان بنده را به شه كربلا ببخش

يا رب مرا ببخش به اهل صلاة و صوم *** يعني به نور صفوت اهل صفا ببخش

يا رب تو را به نور جمالت دهم قسم *** كز ظلمتم رهان و به نور هُدا ببخش

يا رب مرابه علم خودت كاو بود محيط *** بر جمله كائنات ز سر تا به پا ببخش

يا رب به حقّ جمله اسماء ذات خود *** ذنب و خطا و جرم و گناهان ما ببخش

يا رب تو را به سلطنت مي دهم قسم *** جرم و گناه بي شمر اين گدا ببخش

يا رب به آن ضيا كه روشنگر دل است *** هر ظلمتم به وجهه نور ضيا ببخش

يا رب به نور طلعت خاصان درگهت *** اين بنده را به ختم همه انبيا ببخش

يا رب دهم به ساحت قدّوسيت قسم *** جرم مرا به سلسله اولياء ببخش

يا رب بجز تو اول و آخر نبود و نيست *** ما را به عفو خويش ز سر تا به پا ببخش

يا رب از اين معاصي بسيار و بي شمار *** مستوجب عقوبتم امّا مرا ببخش

يا رب گناه بنده مفتون خويش را *** بر اين دعا خلاصه بي مدّعا ببخش