بازگشت

فراز پنجم


و اءشبه الاءشياء بمشيتك ، و اءولي الاءمور بك في عظمتك ، رحمه من استرحمك ، و غوث من استغاث بك ، فارحم تضرعنا اليك ، و اءغثنا اذ طرحنا اءنفسنا بين يديك . خدايا نزديك ترين مساءله به مشيت تو و مناسب ترين چيز نسبت به عظمت تو نزول رحمت و بركات تو بر هر كسي است كه از حضرتت درخواست رحمت نموده ، و فرياد رسي نسبت به كسي است كه با استغاثه به تو روي آورده . و اي ارحم الراحمين ما با تمام تضرع و زاري ، خود را پيش روي تو افكنده و به تو پناهنده هستيم ، پس ‍ تضرع ما را درياب .

شرح :

نكته قابل توجه آن است كه امام معصوم نزول رحمت را بر اربابان حاجت به مشيت خدا نزديك ديده است ؛ زيرا رحمت و تلطف و راءفت ، ذاتي حضرت خداوندي است ، ولي نزول عذاب و غضب و سخط در ارتباط با گناهاني است كه از فرد طغيانگر نشاءت گرفته و آتش دوزخ را فراهم آورده است . يعني اگر ظلم و طغيان نبود، هرگز عذاب و جهنمي در كار نبود. بلكه جملگي خلايق در حرم امن الهي راه داشته و كمترين گزندي بر دامن بشر نمي رسيد؛ زيرا مشيت حضرت ربوبي جز به خير تعلق نمي گيرد و به مجازات و عذاب احدي محتاج نيست ، ولي خود نافرماني ها و طغيان هاست كه در نقصان وجودي انسان دخالت تمام دارد و لذا به جهنميان در قيامت مي گويند : هذا ماكنزتم لاءنفسكم (441) اين جهنم همان چيزي است كه خود ذخيره كرده بوديد، اما در نظام اجتماعي عقلايي ، احيانا اگر كسي را به جرم خاصي تاءديب كنند قهرا يك نوع تلافي و تشفي نفس و لذت انتقام در كار است و اين به جهت نظام انفعالي نفسانيت انساني است و قابل تاءثر بودن وي است ، ولي چنين مساءله اي در ساحت قدس حضرت ربوبي راه ندارد؛ پس اگر مجازاتي هم در كار است بدان جهت نيست كه خداي متعال از او انتقام گيري كند، بلكه از آن جهت است كه شخص آلوده ، تطهير گردد تا براي جلب رحمت حضرت ربوبي آماده گردد؛ زيرا گناه آن چنان ظرف دل و قلب را آلوده مي كند كه عفونت آن ، مانع از هرگونه رحمتي مي باشد و يگانه راه تطهير او مجازات وي است . درست همانند جراحي كه براي سلامت بدن انسان ، زائده عفوني را به وسيله برق مي سوزاند و يا عضو فاسدي را قطع مي كند كه اين قطع و سوزاندن فقط مقدمه براي سلامتي اوست .

و لذا ظلم انساني فقط متوجه خود اوست و هر كس عمل فاسدي را انجام دهد خود را به گروگان داده و در گرو آن عمل خواهد بود و عكس العمل آن را يا در دنيا و يا در آخرت خواهد چشيد و امكان ندارد كه بتواند از گرو آن فرار كند.

و لذا فرمود : يا ايها الناس انما بغيكم علي اءنفسكم : (442) مردم پيوسته گريبان شما در گرو ظلم هاي شماست .

انسان گنه كار فقط به ريشه خود آتش مي زند و انسان بايد هميشه در شروع هر عملي فكر كند كه آيا ارتكاب آن را خدا مجاز دانسته ، يا ندانسته است . از اين رو شارع مقدس تمامي حركات و سكنات ما را زير حساب برده است ، و ما بايد پيوسته تمام امور خود را بر آن نظام قانون الهي عرضه بداريم وگرنه بايد منتظر بازتابش باشيم .

فمن يعمل مثقال ذره خيرا يرهَ و من يعمل مثقال ذره شرا يره .(443)

پاورقي



441- توبه ، 35.

442- يونس : 23.

443- زلزال ، 7 و 8.