فسهل لنا عفوك بمنك ، و اءجرنا من عذابك بتجاوزك ، فانه لا طاقه لنا بعدلك و لا نجاه لاءحد منا دون عفوك . خدايا بر ما منت گذارده و عفو خود را نصيب ما گردان و از عذاب خود ما را رهايي بخش ؛ زيرا اگر در حسابرسي به عدل معامله كني براي احدي از ما نجات نيست ، گذشته از آن كه كسي را طاقت به عذاب تو نخواهد بود.

شرح :

اگر كسي در آيات كريمه قرآن - كه وصف عذاب جهنم را فرموده - دقت كند، خوف و خشيت ، آرامش او را سلب خواهد كرد و خواهد فهميد كه چرا ماءمور شده ايم تا در دعاها زاري و التماس فراوان كنيم و از خداي متعال طلب مغفرت كرده و عفو بخواهيم .

در قرآن كريم مي فرمايد :

انا اعتدنا للظالمين نارا احاط بهم سرادقها و ان يستغيشوا يعاثوا بماء كالمهل يشوي الوجوه بئس الشراب و ساعت مرتفقا (435) آتشي را در قيامت براي ظالمان افروخته ايم كه هم چنان خيمه اي بزرگ آنان را احاطه مي كند و اگر استغاثه كنند، به آنان آبي عرضه مي شود همانند مس مذاب كه صورت آنان را به شدت مي سوازند. بد شراب و بد جايگاهي است . و از اين آتش فراگير به سادگي خلاصي ندارند. بعضي گفته اند : اقل توقف جهنميان بر حسب آيه شريفه لا بثين فيها احقابا (436) سه تا هشتاد سال است و بيچاره انساني كه در اين جهان اسير آرزوها، عواطف ، احساسات ، شكم و شهوت ، خودخواهي ، اشتباهات و نسيان ها، شياطين انسي و جني و تسلط هواهاي نفساني است ، در تمام عمر خود كمترين فرصت را پيدا نمي كند كه براي آينده خود علاجي را بيانديشد و در عين حال دو ماءمور دقيق بدون اشتباه ناظر بر احوال و اعمال و رفتار انسان ها هستند، به طوري كه در قيامت بسياري فرياد سر مي دهند.

يا ويلتا ما لهذا الكتاب لا يغادر صغيره و لا كبيره الا احصاها (437) و اگر حسابرسي دقيق شود، احدي به جز مخلصين نجات ندارند و ديگران گرفتار خواهند بود.

گذشته از آن كه عبادت ها و نيايش ها جملگي پر از نقصان و فقر و آميخته با غفلت هاست كه نه تنها جبران معاصي را نمي كنند، بلكه خود موجب استغفار و طلب آمرزش ديگري است . نمازها از حضور خالي است و اصلا مراقبت در كار نيست با آن كه محضر، محضري عادي و ساده نيست و ما نمي دانيم كجا و در برابر چه كسي ايستاده ايم ؛ زيرا اگر بدانيم ، از عظمت آن محضر تاب از دست مي دهيم و اين غفلت محض ما در ايام عمر جز حسرت و خجلت در روز حساب چيز ديگري ندارد، آن هم از كسي كه غرق در نعمت خداوندي بوده است . گذشته از آن كه آنچه را هم كه انجام داده ، جملگي به توفيق حضرت ربوبي است اءنت دللتني عليك و دعوتني اليك لو لا اءنت لم ادر ما انت (438) تو مرا به سوي خود راهنما بودي كه اگر تو دلالت نمي فرمودي من نمي دانستم كه تو كيستي .

و نيز حضرت امام سجاد عليه السلام در دعاي ابو حمزه فرموده : الهي لم يكن لي حول و لا قوه انتقل بها عن معصيتك الا في وقت ايقظتني لمحبتك و جمله بحول الله و قوته اءقوم و اقعد نيز همين را مي رساند كه در اطاعت ها نيز منت از اوست ، چنان كه در سوره حمد مي فرمايد : اياك نعبد و اياك نستعين يعني اگر عبادت تو را مي كنيم به استعانت و كمك حضرت خداوندي خواهد بود. بنابراين اگر جلب و جذب عطوفت ربوبي نباشد، همان خواهد بود كه در قرآن مكررا فرموده : و لولا فضل الله عليكم و رحمته ما زكي منكم من اءحد . (439)