اءو اءن نعضد ظالما اءو نخذل ملهوفا، اءو نروم ماليس لنا بحق ، او نقول في العلم بغير علم . و به تو پناه مي بريم از كمك به ظالمان و ظلم به مظلومان ، و نيز از آن كه درخواست كنيم آنچه را كه حق ما نيست . يا اين كه در معارف الهي بدون علم سخن بگوييم !

شرح :

آيه كريمه 113 سوره هود صريحا به حرمت ميل به طرف ظالم دلالت مي كند : و لا تركنوا الي الذين ظلموا فتمسكم النار .

زمخشري كه از مفسرين بزرگ است مي گويد : اين آيه هم چنين شامل كسي كه با ظالمين معاشرت و مجالست كند يا مداهنه نمايد و يا رضايت به اعمال آن ها داشته باشد يا مانند آن زندگي كند و يا چشم به زخارف دنيوي آن ها بدوزد و يا از آن ها ياد كرده و به نام نيك از ايشان ياد كند و يا بر حسب دلخواه آنان عمل نمايد نيز مي شود.

در آيات زيادي از قرآن كريم از ميل به سوي ظالم نهي شده ؛ از قبيل آيه 51 سوره مائده : و من يتولهم منكم فانه منهم ، ان الله لا يهدي القوم الظالمين .

در روايات نيز در اين زمينه مطالب روايات فراواني موجود است كه در آن ها پيوسته از كمك به ظالم نهي شده است . از امام صادق عليه السلام نقل شده كه فرمودند :

لا تعنهم ولو علي بناء مسجد. (413)

و نيز از آن حضرت نقل شده كه فرمودند : اذا كان يوم القيامه نادي مناد اين الظلمه و اعوان الظلمه و من لاق لهم دواه او ربط لهم كيسا او مده لهم مد قلم فاحشروهم معهم . (414)

دقيقا در مقابل اين مساءله ي ، ظلم به مظلوم و اجحاف به او مطرح است كه نه تنها اين ظلم حرام است ، بلكه اگر مظلوم كسي را به كمك بطلبد و او از ياري آن مظلوم خودداري نمايد، در نزد خدا مورد عقاب خواهد بود.

همين مضمون در روايتي از امام صادق عليه السلام آمده است : ما من مؤ من يخذل اخاه و هو يقدر علي نصرته الاخذله الله في الدنيا و الاخره . (415)

حضرت ، به دو صفت ديگر نيز در اين فراز اشاره مي نمايد :

صفت اول آن كه طلب نمايد آن را كه حق او نيست ، و ادعا كند آنچه را كه او در آن حد نيست ، كه اين كار از اكبر صفات رذيله است و نوعي نفاق و دورويي محسوب مي شود، زيرا ادعاي باطل جرمي نابخشودني است . لذا اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود : هلك من ادعي و خاب من افتري : (416) هر كس ادعايي بر خلاف حق كند در معرض هلاكت قرار مي گيرد.

صفت دوم نيز قول بلاعلم (گفتار بدون عمل ) است ، كه موجب هلاكت ديگران و اغراء به جهل مي گردد از امام باقر عليه السلام نقل كرده اند كه فرمود : من افتي الناس بغير علم و لا هدي لعنه ملائكه الرحمه و ملائكه العذاب و يلحقه و زرمن عمل بفتياه . (417)