بازگشت

فراز يازدهم


اللهم اجعل لنا في كل ساعه من ساعاته حظا من عبادك ، و نصيبا من شكرك ، و شاهد صدق من ملائكتك . خدايا در هر ساعتي از ساعات شبانه روز بهره اي از بندگانت و نصيبي از سپاست و گواه راستي از فرشتگانت به ما عطا بفرما.

شرح :

در روايت آمده كه خداي تعالي در روز قيامت 24 مخزن را باز كند كه بعضي پر از نور و بعضي پر از ظلمت و آتش و بعضي ديگر خالي و تهي است كه كنايه از 24 ساعت شبانه روز است كه به اعمال نيكو مشغول بوده ، يا به معصيت و گناه و يا آن كه وقت خود را به بطالت و بيكاري گذرانده است .

و مساءله عبد در آيات و روايات و دعاها، با عنايت هاي مختلف و دقيق مرود توجه قرار گرفته است . از اين رو قرآن كريم تمامي موجوداتي را كه در آسمان و زمين هستند عبد مي داند.

ان كل من في السموات و الاءرض الا ءاي الرحمن عبدا . (367)

موجودي در آسمانها و زمين نيست ، مگر آن كه در خط اطاعت و بندگي خداوند متعال است .

و در جايي ديگر ملائكه الله را بنده خوانده است .

و جعلوا الملائكه الذين هم عباد الرحمن انائا (368) و قالوا اتخذ الرحمن ولدا سبحانه بل عباد مكرمونَ لا يسبقونه بالقول و هم باءمره يعملون (369)

و آنان چنين مي گفتند كه ملائكه فرزندان خدا هستند، نه چنين است ، بلكه بندگاني هستند كه هرگز جز تبعيت از فرمان خدا هيچگونه اراده اي ندارند.

و گاهي به طبقه اي از انسان ها بنده مي گويد و آنان كساني هستند كه بالاترين مراتب وجودي و كمالات معنوي را طي كرده اند. در حقيقت يادآوري از آنان به صفت عبوديت ، يكي از بزرگترين مقاماتي است كه براي آنان اثبات شده است .

مانند آن كه در قرآن كريم به شيطان خطاب شده كه :

ان عبادي ليس لك عليهم سلطان : (370) بدرستي كه بندگان من ، در توان تو نيست كه بر آن ها تسلط يابي .

ان عبادي ليس لك عليهم سلطان . (371)

و نيز راجع به انبيا، مانند سليمان عليه السلام مي فرمايد : و وهبنا لداوود سليمان نعم العبدانه اءواب : (372) و به داوود عليه السلام سليمان را بخشيديم ، خوب بنده اي بود او بسيار توبه كننده بود.

و راجه به ايوب عليه السلام مي فرمايد : نعم العبد اءنه اءواب (373)

و راجع به نوح عليه السلام مي فرمايد : ذريه من حملنا مع نوح انه كان عبدا شكورا (374) و نيز در حال تشهد نماز قبل از آن كه پيامبر اسلام را به صفت رسالت يادآوري كند او را به عبوديت توصيف كرد كه گويي چون خاتم انبيا عبد بود، رسول نيز گرديده است .

كامل ترين افراد در بين بندگان خداوند حضرات معصومين هستند و ديگران نيز با فهم و درايت و به كار بستن فرامين آنان مي توانند در مسير آنان حركت كرده و بهره مند گردند. البته ممكن است كه بهره بردن از بندگان صالح خدا كه در بين امت مي زيستند خود موجب كرامت و فضيلت گردد و بعيد نيست كه در اين دعا حضرت عليه السلام از خداي متعال سنخيت با اين گونه بندگان را طلب كند، چون حظ بردن از آنان به جهت سنخيت با آن بندگان مخلص است . ابولهب در كنار رسول الله بود، اما محروم بود، ولي امت آن حضرت پس از گذشت چندين قرن از رحلت آن حضرت از آن بزرگوار استفاده مي كنند و هر فرد از امت در حد مرتبه علمي و عملي خود بهره ور است و اين مساءله كاملا روشن است كه بهره وري حتي از استاد در علوم رسمي هميشه در حد خاص ، تعالي وحي و علمي دانشجو است و بندگان كامل خدا جملگي چنين اند و بلكه به طور كلي مي توان گفت : هر كسي در حد طور وجود و سنخيت خويش از كساني كه با آنان هم سو هستند، متاءثر است و گويي از او نسخه برداري مي كند.

و نيز از خداي متعال تقاضاي نصيب از شكر او را فرموده و اين اشاره به مقام بلند شاكرين است كه هر كسي توان ورود به اين مقام را ندارد كه در قرآن كريم مي فرمايد :

و قليل من عبادي الشكور (375) كم بودن تعداد بندگان شاكر، خود دليل بر عظمت مقام شاكران است و نيز فرمود : و لا تجد اكثرهم شاكرين (376) و در جزاي شاكران فرمود :

و سنجزي الشاكرين . (377)

و هم چنين سيجزي الله الشاكرين . (378)

و سپس امام عليه السلام از خداوند شاهد صدقي از ملائكه درخواست مي كند كه بر اين حالت نظر باشند.

و اين از اسرار بزرگ اين فراز است كه عبارت از آمادگي صادقانه روحي خود اوست كه قواي عقلاني و معنوي وي با تمام ظرفيت در اين مقام قرار گيرد و از بركات رهبران معصوم و دانشمندان رباني و الهي استفاده كند و به دنبال آن شكر صادقانه را خواسته كه شكر اين نعمت عظيم به كار بستن بهره هايي است كه بزرگان از آن استفاده برده اند.

پاورقي



367- مريم ، 93.

368- زخرف ، 19.

369- انبياء، 25 و 26.

370- حجر، 42.

371- اسراء، 65.

372- ص ، 30.

373- ص ، 44.

374- اسراء 3 : بازماندگان كساني كه با نوح عليه السلام سوار (بر كشتي ) كرديم . به درستي كه او (نوح ) بنده بسيار شكر گزاري بود.

375- سباء، 13 : و تعداد كمي از بندگان من شكرگزار هستند.

376- اعراف ، 17 : و اكثريت آنان (بندگانت ) را شكرگزار نخواهي يافت .

377- آل عمران ، 145 : و به زودي شكرگزاران را پاداش خواهيم داد.

378- آل عمران ، 144 : و به زودي خداوند شكرگزاران را پاداش خواهد داد.