بازگشت

فراز دوازدهم (آخرين فراز)


و صل عليهم صلاه تزيدهم كرامه علي كرامتهم ، و طهاره علي طهارتهم اءللهم و اذا صليت علي ملائكتك و رسلك ، و بلغتهم صلاتنا عليهم فصل علينا بما فتحت لنا من حسن القول فيهم ، انك جواد كريم . و درود فرست بر تمامي فرشتگان ، آن چنان درودي كه بر كرامت و طهارت آنان بيفزايد و همان دم كه صلوات خود را بر رسل و فرشتگانت نثار فرمودي و درودها را بر آنان ابلاغ نمودي ، بر ما نيز تحيت و تهنيت خود را روا دار، به سبب گشايش زبان ما به ذكر ايشان ، كه تو جواد و كريم هستي .

شرح :

در دعاي سوم ، امام سجاد عليه السلام به بيش از 30 گروه از ملائكه اشاره كرده اند كه هر يك به كاري ماءمورند. امام عليه السلام حتي به نوع كار بعضي از آنان هم اشارتي فرموده اند.

امام در اين فراز آخر نيز، بر همه آنان دعا و درود و صلوات مي فرستد و از خداي متعال درخواست كرامت و ازدياد طهارت را براي ايشان مي فرمايد.

امام در مجموعه اين دعا، اين تصوير خام را كه نهاد عالم ماده بريده از نظام ملكوتي و الهي است مردود دانسته و اثبات فرموده اند كه تمام حركات و سكنات ذرات عالم با حساب و كتاب دقيق و تحت نظارت ماءموران خاص ‍ الهي صورت مي گيرد؛ به طوري كه پيشتر از وجود آنان ، تدبير جملگي ايشان در افق وجودي دسته اي خاص از فرشتگان تدوين و ترتيب يافته و بر حسب زمان تدبير، در خارج فرم ويژه خود را مي يابند.

پس اين نكته كه سر ارسال جميع انببا و نزول تمام كتب آسماني بر آن پي ريزي شده ، بايد در خاطره ما باشد كه عالم ملك به وسيله عالم ملكوت اداره مي شود و چنين نيست كه يك سلسله قواعد و ضوابط خاص ، بريده از الهيت و خالقيت و به طور خود به خود عمل كند و مستقلا به كنش ها و واكنش ها و تاءثيرها و تاءثرها درگير باشد.

و چنان كه گفتيم همه انبيا و مرسلين برآنند كه به انساني كه زود اسير محسوسات و مبصرات و مسموعات خود گشته و خيال مي كند آنچه ديده ، لمس كرده و يا شنيده ، تمام حقيقت وجود و هستي است ، هشدار دهند و بگويند كه پنبه غفلت را از گوش خود به در آور و بدان كه نهاد هستي تحت حكومت ملكوت هستي است ؛ چنان كه شبستري در اين زمينه مي گويد :

تو از عالم همين لفظي شنيدي

بيا برگو كه از عالم چه ديدي ؟

چه دانستي ز صورت يا ز معني ؟

چه باشد آخرت ؟ چون است دنيا؟

به زير پرده هر ذره پنهان

جمال جانفزاي روي جانان

سپس امام عليه السلام اين ارتباط عالم با ملكوتيان را از بزرگ ترين نعمت ها دانسته و در آخر فرموده فصل علينا...؛ خداوندا، چون ما ذكر خير فرشتگان گفتيم و اين ارتباط را دانستيم پس درود را بر ما نازل بفرما!