فراز اول

اللهم و حمله عرشك الذين لا يفترون من تسبيحك و لا يسئمون من تقديسك و لا يستحسرون من عبادتك و لا يؤ ثرون التقصير علي الجد في اءمرك و لا يغفلون عن الوله اليك . خدايا، درود خود را بر حاملان عرش ‍ خود روا دار كه در تسبيح تو سستي نكنند و از تقديس تو خسته نگردند و از عبادت تو آزرده نشوند و از عشق و محبت تو غفلت نورزند.

شرح :

در دعاي سوم ، امام سجاد ضمن نثار درود و سلام بر ملائكه ، مطالب مهمي را پيرامون اين دسته از مخلوقات الهي بيان مي كنند. كه از مهم ترين مباحثي است كه در جهان بيني دقيق الهي و مكتب انبياء عليهم السلام مورد توجه و عنايت قرار گرفته است .

در اين جهان بيني ، ماءموران الهي دست اندركار اداره عالم مي باشند. در منابع ديني آمده است كه فرود آمدن هر قطره باران به وسيله ملكي از ملائكه الله روي مي دهد؛ يعني آن ملك آن قطره از ابر جدا شده را به زمين مي رساند. البته ما از اين ملائكه به نيروي جاذبه تعبير مي كنيم . ولي به هر صورت ، اين نيروست كه يكايك قطرات باران را به طرف زمين هدايت مي كند، زيرا در غير اين صورت آن قطرات در فضا معلق مي ماندند.

بدين ترتيب ، از كوچك ترين كارها كه فرود آمدن قطره اي باران است تا كلان ترين كارها كه عبارت از وحي بر انبيا و آوردن شريعت ها و قيام قيامت و بر هم خوردن نظام عالم و بر پاشدن مردگان از عالم قبور و... باشد، جملگي توسط مدبرات امر و ملائكه موكل انجام مي شود و اسلام نيز اين امور را به ايشان نسبت داده است ؛ براي مثال امير مؤ منان عليه السلام در خطبه اول نهج البلاغه براي ملائكه اقسامي را ذكر فرموده كه بالغ بر شش يا هفت طايفه از آنان را شامل مي شود؛ بعضي ملائكه ارضيه ، بعضي برزخي و ملكوتي و برخي ديگر ملائكه عالين و مهيمن هستند كه مجرد محض بوده و حاملين عرش مي باشند و داراي بالاترين مقام در بين فرشتگان مي باشند.

ائمه ما عليهم السلام نيز براي فرشتگان ويژگي هاي فوق العاده اي ذكر فرموده اند : O هرگز در عمل سستي ندارند O خسته نمي شوند O آزردگي و بي حوصلگي بر آنان تعارض نمي شود O جديت در كار و پيوستگي هميشگي دارند و هرگز غفلت نمي ورزند.

در نهج البلاغه نيز از جمله صفات آنان آورده شده كه آنان : O نمي زايند O زاييد نشده اند O خواب ندارند O موت (مانند موت بشري ) در آنان نيست O احتمال خطا و گناه در آن ها وجود ندارد O جملگي معصومند O حقايق نوريه هستند O از ظلمات عالم ماده خارجند.

در متون اسلامي و هم چنين ساير اديان الهي از بسياري از روابط ثابتي كه در عالم طبيعت وجود دارند و قوانين كلي علوم طبيعي را از آن ها به دست مي آوريم ، به ملائكه تعبير شده كه همان قواي موجود در عالم ماده مي باشند. امير مؤ منان از آن ها به ملائكه ارضيه يعني ملائكه موجود در زمين تعبير مي فرمايد، ولي ملائكه حامل عرش مجرد از ماده بوده و عوارض آن را كه عبارت از فتور، كمبود، سستي ، خستگي ، آزردگي و غفلت است ندارند. به همين جهت اميرالمؤ منين عليه السلام فرمود آنان از حقايق نوري هستند. البته مقصود امير مؤ منان نور فيزيكي اي كه ما مي شناسيم نيست ، زيرا نور محسوس ، از خواص ماده يا احيانا فراورده ماده است و اين نور غير از نوري است كه به ملائكه نسبت مي دهند؛ همانند آن كه مي گوييم علم نوري است كه در قلب قرار مي گيرد، و معلوم است نور فيزيكي كه بر ظاهر اجرام مي تابد، در قلب و روان انسان جايي ندارد.