بازگشت

صحائف سجاديه ديگر


اكنون كه سخن از ملحقات صحيفه مشهور و اشاره به صحيفه هاي دوم تا ششم شد، مناسب است كه از آنها ذكري در اين مقال بياوريم.

وجود دعاهاي منسوب به امام سجاد (ع) در لابلاي كتب ادعيه و احاديث كه در صحيفه كامله نيامده، سبب شده كه متتبعان احاديث ائمه اطهار مجموعه هايي از اين دعاها را گرد آورده و به نام صحيفه سجاديه نام گذاري كنند. منتها براي امتياز صحيفه كامله از آنچه مؤلف در مجموعه اي گرد آورده، صحائف بعدي را به عنوان دوم و سوم و چهارم و پنجم و ششم مشخص نمايند.

اول: نخستين كسي كه به اين كار دست زد، فقيه و محدث بزرگوار شيخ محمد بن علي حرفوشي معاصر شيخ حر عاملي است [1] كه حدود چهل و اندي سال پيش از شيخ حر عاملي درگذشته است. (سال 1059) [2] .

دوم: مجموعه شيخ حر عاملي، محمد بن حسن (م 1104 ق) صاحب وسايل الشيعه است كه مجموعه گرد آوري شده خود را صحيفه ثانيه ناميد. صحيفه مزبور به قطع جيبي در لبنان چاپ و انتشار يافته است كه شامل 65 دعا از ادعيه آن امام بزرگوار مي باشد.

سوم: عالم متتبع ميرزا عبدالله افندي صاحب كتاب «رياض العلماء» است كه خود كتابخانه جامعي داشته، و صحيفه ثالثه را كه شامل 53 دعاست از لابلاي كتب، استخراج و با مقدمه سودمندي در اختيار داعيان الهي داده است. صحيفه ثالثه به سال 1364 ق به قطعي بغلي چاپ سنگي شده است.

چهارم: خاتم المحدثين، حاج ميرزا حسين نوري، صاحب مستدرك الوسايل است كه صحيفه رابعه را به منظور استدراك صحائف پيشين نگاشت.

صحيفه رابعه مشتمل بر 77 دعاست كه با خط خوشي در ايران به قطع رقعي چاپ و انتشار يافته است.

پنجم: علامه معاصر سيد محسن امين عاملي، صاحب كتاب نفيس اعيان الشيعه است كه مجموعه اي از آنچه در صحيفه ثالثه و رابعه آمده با آنچه خويش بر آن دست يافته گرد آورده و در حيات مؤلف مجموعه مزبور در لبنان انتشار يافته است.

اين صحيفه مشتمل بر 182 دعاست كه تعداد 53 دعا از اين مجموعه دعاهايي است كه خود بر آن دست يافته است. [3] .

ششم: علامه معاصر، شيخ محمد صالح مازندراني است كه باز هم در اثر خوض در بحارالحديث ائمه به درري از ادعيه مولانا علي بن الحسين (ع) دست يافته و مجموعه خويش را صحيفه سادسه نام گذارده كه متأسفانه انتشار نيافته و ما از تعداد دعاهاي آن اطلاعي نداريم.


پاورقي

[1] الذريعة الي تصانيف الشيعه / ج 15 / ص 19.

[2] ريحانه الادب / ج 2 / ص 37.

[3] الذريعة / ج 15 / ص 20.