از آنجائي كه دعاء روح و مخ عبادت [1] و افضل آنها بعد از قرائت قرآن بوده [2] و در نزد خدا مقامي است كه فقط با دعا بدست مي آيد [3] ، لذا در ميان عبادات دعاء در نزد امام سجاد (ع) جايگاه ويژه اي دارد.

علاوه بر اين؛ ايشان در مجموعه دعاهاي خود معارف الهي را با استدلال كامل، به صورتي دلنشين مطرح كرده اند و از حالت استدلال هاي خشك فلسفي و علمي خارج نموده اند. و ما مفتخريم كه مجموعه دعاهاي ايشان به صورت يك معجزه كلامي و علمي در قالب صحيفه سجاديه در اختيار ما قرار گرفته است. [4] .

در فصاحت صحيفه سجاديه «ابن شهرآشوب» نقل مي كند كه در بصره نزد دانشمند سخنوري از فصاحت صحيفه سجاديه سخن به ميان آمد. او گفت از من بخواهيد تا مانند آن را براي شما املاء كنم. قلم به دست گرفت و سر به زير افكند ولي ديگر سر بلند نكرد تا آنكه از دنيا رفت. [5] .

اگر چه به قول سيد عليخان، صاحب شرح مفصل صحيفه، او از دنيا رفت چون از حد خود تجاوز كرد و مبتلا به خشم و غضب الهي شد [6] ، لكن عجز مقابله با آن درياي مواج علوم و معارف نيز انسان را از خود بيخود مي كند.

به گفته خواجه نصيرالدين طوسي:

«براي خواص معجزه قولي و براي عوام معجزه فعلي طاعت آورتر و تسليم بخش تر مي باشد.» [7] .

به قول علامه حسن زاده آملي معجزه كلامي و قولي برقرار و دائمي است. [8] همانگونه كه جد بزرگوارش اميرالمؤمنين (ع) در كنار معجزات فعلي و جسماني، معجزه جاودان كلامي و قولي همانند نهج البلاغه را به جهان علم و دانش ارزاني داشتند.

به قول بزرگان اگر امثال اين كلمات از آن حضرت به ما نرسيده بود، انسان نمي دانست چگونه با خدا تكلم نمايد. [9] لذا ابن شهرآشوب احتمال داده است كه صحيفه از آسمان به رسول خدا (ص) نازل شده و چون به دست امام سجاد (ع) ظهور پيدا كرد، به ايشان منسوب شده است. [10] .

فاضل اختري معتقد است ادعيه امام سجاد (ع) بر ساير ادعيه معصومين (ع) امتياز دارد. زيرا در آن فنون تضرع و اظهار تذلل و مسكنت در درگاه الهي به نحوي است كه در غير آن وجود ندارد. و آن را مزيت و خصوصيتي از خداوند براي امام سجاد(ع) مي داند همان گونه كه شجاعت در اميرالمؤمنين و امام حسين (ع) از ويژگي هاي الهي آن حضرات مي باشد. [11] .

گرچه مرحوم سيد محسن عاملي بعد از نقل كلام ايشان در آن اشكال وارد كرده است [12] ، لكن مي شود گفت هر يك از ائمه (ع) به طريق خاصي مي توانستند امر امامت و ولايت را به عرصه ظهور برسانند و شرائط براي ظهور و بروز يكي از اوصاف وجودي آنان فراهم مي شد كه براي امام سجاد (ع) اين ويژگي در آن شرائط خاص حاصل شده است.

اين كلمات و دعاهاي نوراني، علماء و دانشمندان و ادباء و فصحاء از مذاهب ديگر را نيز به شگفتي آورده است كه در اين ميان سخن طنطاوي از همه معروف تر است كه مي گويد:

«بدبختي براي جهان اهل سنت است كه تاكنون از چنين گنجينه اي آگاه نبوده اند.»