بازگشت

صحيفه سجاديه در متن زندگي اجتماعي


ادعيه صحيفه سجاديه را نبايد فقط پس از نماز، به عنوان تعقيبات خواند، بلكه بايد بخش هايي از آن در مساجد و مراكز علمي به صورت علمي تدريس شود و به سان نهج البلاغه در متن زندگي قرار گيرد.

اگر در جامعه ما حافظان قرآن و اخيرا حافظان نهج البلاغه تشويق مي شوند، صحيفه سجاديه نيز بايد در همين راستا قرار گيرد، و از حافظان آن نيز تجليل شود. يكي از روش هاي ترويج صحيفه، تشريح معاني آن، در مساجد و منابر است، به گونه اي كه مردم از واقعيت هاي آن از نزديك آگاه شوند.

گاه سرور عابدان، در لابلاي دعاهاي خود به يك رشته حقايق علمي كه امروز پنجه تحقيق از آن پرده برداشته، اشاره مي كند. او در دعاهاي خود درباره مرزبانان و نفرين بر دشمنان اسلام، از خدا مي خواهد، آنان را از طريق آلوده كردن آب آنان به وبا، هلاك سازد، و مي گويد:

«اللهم و امزج مياههم بالوباء» [1] .

يكي از مسائل مهم پزشكي امروز، اين است كه وبا، از طريق آب گسترش مي يابد.

او در دعايي كه به هنگام ديدن هلال مي خواند، به يك حقيقت علمي اشاره كرده كه هرگز با هيئت بطلميوسي رايج زمان قديم قابل اثبات نبود، ولي هيئت امروز به روشني آن را تأييد مي كند، حضرت سجاد (ع) در دعاي پنجاه و پنجم از صحيفه دوم كه آن را مرحوم شيخ حر عاملي گرد آورده است درباره وزن آسمان ها و زمين، خورشيد و ماه، تاريكي و نور، هوا و باد چنين مي فرمايد:

«سبحانك تعلم وزن السموات، سبحانك تعلم وزن الارضين، سبحانك تعلم وزن الشمس و القمر، سبحانك تعلم وزن الظلمة والنور، سبحانك تعلم وزن الفي ء والهواء، سبحانك تعلم وزن الريح كم هي من مثقال ذرة، الخ» [2] .

منزهي اي خدايي كه سنگيني آسمان ها را مي داني، پيراسته اي، اي خدايي كه از سنگيني زمين ها آگاهي، دور از هر نقص هستي، اي خدايي كه از وزن آفتاب و ماه با خبري، منزهي اي خدايي كه از وزن تاريكي و نور آگاهي، پاكيزه اي، اي خدايي كه از وزن سايه و هوا مطلع مي باشي، پيراسته اي، اي خدايي كه وزن باد را مي داني.

اصولا تعيين كننده وزن در فلسفه يونان ميل جسم به مركز خود بود، زمين مركز اجسام سنگين و افلاك مركز اجسام سبك بود، ولي چون افلاك را فاقد چنين ميلي مي دانستند، براي آنها سنگيني قائل نبودند. شيخ الرئيس در شفاء مي گويد:

«ان الفلك مطلقا جسم كروي شفاف فيه مبدأ الميل المستدير فقط...»

فلك جسم كروي روشني است و مبدأ ميل مستدير مي باشد.

تا اينكه مي گويد:

«فالمحمول يعني الاجرام لا ثقل له و لا خفة و لا ميل بوجه من الوجوه» [3] .

اجسام آسماني نه سنگيني دارند و نه سبكي و در آنها هيچ نوع ميلي به سمتي نيست.

مع الوصف امام سجاد (ع) در اين دعا نه تنها خورشيد و ماه را داراي وزن معرفي مي كند، بلكه تاريكي و روشني، سايه و هوا و باد را نيز داراي وزن مي داند و امروزه وزن آنها به شيوه هاي علمي بيان شده است و اين نوع آگاهي جز با تعليم الهي قابل بيان نيست.


پاورقي

[1] صحيفه سجاديه / دعاي 27 / دعاي آن حضرت درباره مرزبانان.

[2] كتاب الهيئة والاسلام / ص 140.

[3] الشفاء / بخش فلكيات.