همان گونه كه قرآن انسان را مختار معرفي مي كند. ما راه را به او نشان داديم و اين انسان است كه يا راه شكرگزاري را پيش مي گيرد و يا راه كفران را» (انسان / 3). امام (ع) هم بشر را موجودي مختار و داراي اراده نشان مي دهد كه

مسؤول اعمال خويش است. «بار خدايا من آن بنده توام كه پيش از آفرينش و پس از آن او را نعمت دادي، پس او را از كساني قرار دادي كه به دين خود [اسلام] راهنمايي نمودي و براي انجام حق خويش توفيق دادي، و او را به ريسمان خود نگاه داشتي، و در حزب و گروه خويشتن درآوردي و به دوستداري دوستانت و دشمني دشمنانت رهبري فرمودي، سپس او را فرمان دادي پس فرمان نبرد، و منع نمودي پس باز نايستاد، و از معصيت و نافرماني نهي فرمودي پس خلاف فرمانت نموده و نهيت را مرتكب گشته است.» دعاي (67/47).

عبارت هاي امام سجاد (ع)، در خلال ادعيه، انسان را تا حدي مختار معرفي مي كند كه به رغم هدايت ها و امر و نهي هاي خداوند، باز هم مي تواند سرپيچي كند و راه عصيان را در پيش گيرد.