بازگشت

كليات


پيش از پرداختن به موضوع اصلي نگاهي كلي به انسان از ديدگاه اسلام داريم.

از آيات قرآن كريم در مورد آفرينش انسان برمي آيد كه او موجودي دو بعدي است بخشي از وجودش مادي است، «ما شما را از گل چسبنده آفريديم» (صافات / 11)، و بعد ديگر روحي و معنوي است. بر اساس آيات قرآن، آفريدگار بزرگ با دميدن روح خويش در آدم ابوالبشر، او را حياتي انساني بخشيده است. «و آن گاه كه پروردگار تو به فرشتگان عالم اظهار فرمود كه من بشري از گل و لاي كهنه متغير خلق خواهم كرد پس چون آن عنصر را معتدل بيارايم و در آن از روح خويش بدمم همه (از جهت حرمت و عظمت آن روح الهي) بر او سجده كنيد». (حجر / 28 و 29).

انسان مورد نظر اسلام بر اساس ساختار وجوديش استعداد خوب يا بد شدن را داراست. و با اراده و اختياري كه آفريدگار به او داده است مي تواند مسير حيوانيت يا الوهيت را انتخاب كند. «قسم به نفس (ناطقه انسان) و آن كه او را نيكو (به حد كمال) بيافريد و به او شر و خير او را الهام كرد، هر كس خود را از گناه و بدكاري پاك سازد به يقين رستگار خواهد شد و هر كه او را به كفر و گناه پليد گرداند البته (در دو جهان) زيانكار خواهد گشت (شمس / 7 - 10). «ما به حقيقت راه (حق و باطل) را به انسان نموديم حال خواهد هدايت پذيرد و شكر اين نعمت گويد و خواهد آن نعمت را كفران كند.» (7، ص: 20 - 21).

در حقيقت انسان از ديدگاه اسلام موجودي غريزي - فطري است و چنان چه غرايز بر او حاكميت پيدا كند به سوي حيوانيت و بدبختي كشيده خواهد شد و اگر فطرتش بر او حكمراني كند به سوي كمال و قرب الهي راه خواهد سپرد.