بازگشت

دعا به روش مناجات


سومين دسته از دعاها، جنبه ي نجوا با رب الارباب دارد. در اين روش ادعيه، ائمه (ع) باب معاشقه و راز و نياز با معبود يگانه را گشوده اند. ايشان در اين مقام، خود را فقير مطلق و حق تعالي را تنها غني مطلق و بالذات يافته اند و لذا با عرض نياز خود به درگاه حق - جل و علا - با وي راز مي گويند. اين بزرگواران به منتهاي معناي اين آيه رسيده اند كه: «يا ايها

الناس انتم الفقراء الي الله و الله هو الغني» و از همين روي چنين با خدا نجوا مي كنند كه: «انا الفقير في غناي فكيف لا اكون فقيرا في فقري» (18، ص: 449)؛ خدايا من در توانگريم فقيرم، پس چگونه در حالت فقرم، فقير نباشم؟ اين بيان با زبان مناجات نهايت درجه ي توحيد و بالاترين مرتبه ي يك موحد است. نمونه اين روش دعا در صحيفه سجاديه نجواي امام سجاد (ع) به درگاه حق تعالي است كه عرضه مي دارند، «يا كهفي حين تعييني المذاهب، و يا مقيل عثرتي، فلولا سترك عروتي لكنت من المفضوحين؛ و يا مؤيدي بالنصر، فلو لا نصرك اياي لكنت من الغلوبين؛ و يا من وضعت له الملوك نير المذله علي اعناقها، فهم من سطواته خائفون و يا اهل التقوي، و يا من له الاسماء الحسني» (دعاي 7/51)؛ اي پناهگاه من هنگامي كه راه ها مرا درمانده كند، واي در گذرنده از خطاهايم، اگر عيب پوشي تو بر من نبود از رسوايان بودم. و اي دستگير من از سر نصرت؛ اگر ياري تو نبود هر آينه از شكست خوردگان بودم. و اي آن كه پادشاهان در برابر او يوغ خواري بر گردن هايشان نهاده اند و از سطوت و قهرش بيمناكند. و اي خدايي كه سزاوار آني كه در برابرت تقوي پيشه كنند و اي آن كه نام هاي نيكو از آن تو است.

مناجات خمسه عشر امام سجاد (ع) روح انگيزترين مثال براي اين نوع از دعا به شمار مي آيد.