اين مرحله توحيد مبناي اسلام و موجب رهايي از شرك جلي است كه همان شهادت «لا اله الا الله وحده لا شريك له، الاحد، الصمد، الذي لم يلد و لم يولد و لم يكن له كفوا احد» مي باشد. بر اساس اين مرتبه از توحيد التزام به قبله ي واحد مطرح مي شود، خون ها و دارايي ها محترم شمرده شده، سرزمين اسلام از كفر جدا مي گردد. اين مرتبه از دين براي عامه مردم قابل قبول است، هر چند نتوانند دليلي استوار بر آن اقامه كنند (4، صص: 322 - 320).

توحيد در اين مرحله به دو دمرتبه تقسيم مي شود: توحيد تقليدي و توحيد برهاني. توحيد تقليدي مرحله ي نازل توحيد انساني و حد فاصل كفر و اسلام است. و توحيد برهاني توحيد خواص (علما) است كه آنها را نجات يافتگان دانسته اند.

خواص، خود دو دسته اند، اول كساني كه به برهان تمانع استدلال مي كنند «لو كان فيهما آلهه ي الا الله لفسدتا» دسته ي دوم كساني هستند كه به حجت و اتصال و تدبير و وحدت صانع كه در كلمات معصومين به عنوان استدلال به كار رفته عنايت دارند.

بنيادهاي اين مرتبه از توحيد، عبارتند از: اخباري كه پيامبر در باب توحيد براي مردم بيان كرده است. و پديده هاي متقني كه از طرق گوناگون بر توحيد خالق هستي دلالت مي كنند.

پذيرش اين مرتبه از توحيد با ارائه ي ادله ي نقلي (آيات و روايات دال بر توحيد) واجب مي گردد، اما درك شيريني و معناي آن با بصيرتي حاصل مي شود كه خداوند بر قلب مؤمن مي افكند و با مشاهده ي شواهد و تأمل در پديده ها و تفكر در آفرينش آسمان و زمين به مرحله ي رشد و كمال نزديك مي شود (4، ص: 322).