بازگشت

مكتب عرفاني صحيفه سجاديه


امروز مطالب انحرافي در قالب هاي عرفاني به شكل هاي مختلف، اعم از نوشتاري، گفتاري، تصويري و رفتاري نشر پيدا مي كند، زيرا شرايط روحي و رواني جامعه جهاني آماده گرفتن مطالب معنوي است و دشمنان هوشيار و دزدان افكار به دنبال جذب نيرو، به ويژه جوانان هستند.

خلاء معنويت در زندگي بشريت، به عنوان يك مشكل مهم، انسان ها را دچار اضطراب نموده و بسياري از افراد خود را در جهنم ماديت گرفتار مي بينند. همين موضوع باعث گرديده است تا فرصت طلبان و سوداگران عرصه فرهنگ به اين فكر بيفتند تا عرفان را از چين، هند، آمريكاي لاتين و آفريقا وارد كنند و هر رطب و يابسي را به نام معنويت و عرفان در ذهن و ضمير مردم بريزند.

در چنين شرايطي موقعيت و نقش صحيفه سجاديه كاملا احساس مي شود. بر انديشوران اسلامي لازم است تا عارفانه هاي سيدالساجدين را به تفسير بنشينند و مكتب عرفاني صحيفه شريفه سجاديه را براي جويندگان عرصه هاي عشق و دلدادگي تبيين كنند و از اين مسير جان عطشناك تشنگان وادي سلوك را سيراب نمايند.

عرفان ناب را بايد از سرچشمه هاي زلال زبور آل محمد صلوات الله عليهم اجمعين برداشت. منازل سلوك را بايد براساس راهنمايي صحيفه سجاديه طي كرد.

دشت دل ها را بايد از رود خروشان و چشمه جوشان صحيفه سيراب نمود. خضر راه را بايد در صحيفه نوراني سجاديه پيدا كرد و و موسي وار به تبعيت از او، سير و سلوك را ادامه داد تا به آب حيوان دست پيدا كند.

بر براق عشق صحيفه مي توان سوار شد و از آنجا به معراج دوست رفت؛ به شرط آنكه از خود شروع كنيم. چنان كه مردي بر پيامبر اكرم (ص) وارد شد و پرسيد: چه راهي ما را به معرفت حق مي رساند؟ در پاسخ فرمود: معرفت نفس انسان را به معرفت حق خواهد رسانيد. [1] .

در عرفان صحيفه، عارف با عبوديت به فناء في الله مي رسد «و اعبد ربك حتي يأتيك اليقين» [2] عرفان صحيفه سجاديه عرفان اعتدال است، اعتدال بين دنيا و آخرت، معاش و معاد، عبادت و تجارت، نماز و جهاد و...

جهان بيني عرفاني در مكتب صحيفه بر مبناي «لا مؤثر في الوجود الا الله» شكل مي گيرد و عارف به اين نقطه مي رسد كه بر هرچه بنگرد قبل و اكنون و بعد آن، خدا را مي بيند، «ما رأيت شئيا الا و رأيت الله قبله و معه و بعده» [3] .

در اين عرفان به تعبير امام صادق (ع): عارف جسمش در ميان مردم است ولي دلش با خدا است «العارف شخصه مع الخلق و قلبه مع الله» [4] .


پاورقي

[1] بحارالانوار / ج 70 / ص 72.

[2] سوره مباركه حجر / آيه 99.

[3] فيض كاشاني؛ علم اليقين / ج 1 / ص 49.

[4] بحارالانوار، ج 13 / ص 14.