حدائق الصالحين،(عربي)، غلام رضا بن عبدالعظيم كاشاني (قرن 12 ه)

شرح عرفاني مفصلي بر صحيفه سجاديه مي باشد كه هر يك از ادعيه را در «حديقه» اي



[ صفحه 66]



شرح كرده است. مؤلف پس از ديباچه كتاب، 5 فائده در مورد صحيفه سجاديه [1] آورده و سپس حديقه ها را آغاز نموده و گويا موفق نشده بيش از 11 حديقه آن را تأليف كند.

مؤلف از محمد بن حسن شيرواني (1099 ق) به «اعلي الله مقامه» تعبير كرده و از علامه مجلسي (م 1110 ق) با عنوان «قال بعض افاضل عصرنا ادام الله بركاته في كتاب بحارالانوار» ياد مي كند كه نشانگر تأليف كتاب بين اين دو تاريخ مي باشد.

مراتب فضل و آگاهي گسترده كاشاني از اين كتاب آشكار مي شود چنان چه يكي از شاگردان وي در پشت برگ دوم نسخه، كتاب را «بحر الدقايق و يم الحقايق» توصيف كرده و مؤلف را «الفاضل المعظم و العالم الغطمطم مولانا غلام رضا الكاشاني مجاور المشهد الرضوي» خوانده است.

جز اين شرح، دو كتاب ديگر از او مي شناسيم: 1 - رسالة في معني البداء: تحقيق و تبيين و شرح مفصلي است در معني بداء با استناد به اخبار و احاديث و در خاتمه آن پاسخ به تهمت ها و افتراهاي نارواي فخر رازي به شيعه در معنا و حقيقت بداء كه در 14 شوال 1099 ق تأليف آن به پايان رسيده است. نك: فهرست آستان قدس رضوي، ج 14، ص 265؛ فهرست الفبائي كتب خطي كتابخانه آستان قدس رضوي، ص 84؛ فهرست كتابخانه ملي تهران، ج 9، صص 465 - 464.

2 - رساله في نسب عمر الخطاب: در نصف صفحه كه در مجموعه شماره 1439 / ع كتابخانه ملي تهران نسخه اي از آن موجود است. نك: فهرست كتابخانه ملي، ج 9، ص 465 و ج 11، صص 201 - 199.

ر. ك: طبقات اعلام الشيعة (الكواكب المنتثرة في القرن الثاني بعد العشرة)، صص 571 - 570.

آغاز: «الحمد لله شرح صدور اوليائه الانجبين بنور معرفته... اما بعد فيقول الفقير... غلامرضا بن عبدالعظيم الكاشاني... ان الصحيفة الكاملة لمولانا»



[ صفحه 67]



نسخه ها:

1 / 116 - كتابخانه ملي تهران، شماره 2055 / ع، نستعليق خوش، به خط مؤلف، داراي خط خوردگي و تغييرات فراوان، با حاشيه از مؤلف، عناوين شنگرف، 163 برگ، 25 سطر [فهرست ملي تهران، ج 11 صص 201 - 199]