دعا و درخواست حاجت ها از خدا، منحصر به الفاظي نيست که از لسان مبارک پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله و اهل بيت عليهم السلام بيان شده باشد. لذا انسان در مقام دعا آزاد است در هر حال و در هر جا که هست و به هر لغت و زباني که برايش ممکن است، اظهار نياز به درگاه خداي بي نياز بَرد و آن چه در دل دارد، به زبان آورد و با پروردگارش در ميان بگذارد و از او رفع حاجاتش را بخواهد.



اما در اين ميان ممکن است انسان عادي به بسياري از ارزش هاي والاي خويش پي نبرده و آن چه در تامين سعادت وي نقش دارد، درک نکرده باشد و تمام توجهش به سمت يک سلسله مطالب کوچک و کم ارزش گرديده، آن ها را به عنوان حوايج اصيل و مهم از خداوند بخواهد.

در هر نوع گرفتاري، مي توان با پناه به يکي از دعاها و مناجات ها، غم دل را بزداييم و با پروردگار خويش هم سخن شويم.



هم چنين ممکن است آدمي به هنگام دعا و عرض نياز به درگاه خدا، نتواند آن گونه که شايسته مقام خداوندي بوده در حد کمال و ادب به آداب دعا بپردازد و خلاصه، نداند که چه بايد بخواهد و چگونه بايد بخواهد.



از اين رو چه بهتر است که در اين مرحله نيز سر به آستان مقربان درگاه و عارفان به شيوه بندگي، يعني خاندان عصمت عليهم السلام بگذارد و از زبان آن بزرگواران به دعا و مناجات با خدا بپردازد.



در اين موضوع، از آن منابع فيض الهي آن قدر مضامين بلند و معارف توحيدي به ما رسيده که هر صاحب دلي در هر حال و در هر نوع گرفتاري، مي تواند با پناه به يکي از دعاها و مناجات ها، غم دل بزدايد و با پروردگار خويش هم سخن شود.



صحيفه مبارک امام سجاد عليه السلام، در اين ميان از نظر سند و جامعيت محتوا داري ويژگي خاصي مي باشد و در ايجاد حال دعا و ارتباط انسان به خدا، اثري اعجاب انگيز دارد. آن چنان که نغمه هاي آن به عمق وجود انسان راه مي يابد و او را با شور و نوايي خاص در مقام انس با خدا به پرواز در مي آورد.



به عنوان نمونه امام سجاد عليه السلام در مقام آموزش توبه به ما مي آموزند تا با خداي خويش اين گونه راز و نياز کنيم:



« بارالها! من در اين مقام، خود به سوي تو باز مي گردم و توبه مي کنم ... مانند بازگشت توبه کاري که (از شدت انزجار و نفرت از گناه) خاطره هيچ گناهي را در ذهن نيز نمي گذراد و فکر بازگشت به هيچ خطايي را به ضمير و باطنش راه نمي دهد.» (دعاي 31 صحيفه سجاديه)



باشد که بهره بريم...