امام چهارم با لقب "زين العابدين" و "سجاد" خوانده مى شود، چرا كه او قبل از هر چيز بنده خالص و صالح خدا بود، و سجده هاي طولاني او، هر بيننده را به سوى خدا و پرستش خدا جذب مى كرد.



خداوند در حديث لوح كه آن نامه اى از سوى خدا به پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله است او را چنين معرفى كرده است: سيدالعابدين و زين اوليائى الماضين؛ او آقاى عبادت كنندگان و زينت اولياى پيشين من است. يوسف بن اسباط مى گويد، پدرم گفت:



نيمه هاى شب به مسجد رفتم، جوانى را كه به سجده افتاده بود ديدم كه چنين با خدا راز و نياز مى كرد: «سَجَدَ وَجهى مُتِعَفراً فى التُرابِ لِخالقى و حق له؛ صورتم خاك آلود، براى آفريدگارم سجده كرد، كه خداوند سزاوار سجده است.»



به محضرش رفتم، دريافتم امام سجاد عليه السلام است، صبر كردم تا هوا روشن شد، به نزد ايشان رفتم و عرض كردم: اى فرزند پيامبر! چرا آن همه به خود زحمت مى دهى با اين كه خداوند تو را برترى بخشيده و تو در پيشگاه خدا مقام بسيار ارجمندى دارى؟ او با شنيدن اين سخن منقلب شده و گريه كرد و فرمود: پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود:



هنگامى كه روز قيامت بر پا گردد هر چشمى جز چهار چشم گريان است:



1- چشمى كه از خوف خدا بگريد؛



2- چشمى كه در راه (جهاد) براى خدا نابينا شده باشد؛



3- چشمى كه از حرام هاى خدا پوشيده شده باشد؛



4- چشمى كه شب تا صبح در حال سجده بيدار باشد .



عبادت امام سجاد عليه السلام، پرستش كاملا آگاهانه و بسيار عميق بود، او با لذت و شيفتگى مخصوص، آميخته با عرفان كامل، خدا را عبادت مى كرد. ارتباط و پيوند او با خدا به گونه اى بود كه روايت شده:



شبى براى عبادت برخاست، هنگام وضو، چشمش به ستارگان آسمان افتاد، و همچنان به ستارگان مى نگريست، و در انديشه آفريدگار و آفرينش آنها فرو رفت، حيران و بهت زده در حالى كه دستش در آب بود، به آسمان چشم دوخته بود تا صداى اذان صبح را شنيد.



فاطمه سلام الله عليها يكى از دختران اميرمومنان على عليه السلام از جابر بن عبدالله انصارى تقاضا كرد كه نزد امام سجاد عليه السلام برود، و به عنوان دلسوزى از آن حضرت بخواهد كه جانش را از آسيب عبادت بسيار حفظ كند، زيرا او بر اثر عبادت بسيار، از ناحيه بينى و سر زانوها و كف دست ها و پيشانى، آسيب سختى ديده بود. جابر نزد امام سجاد عليه السلام رفت و آن حضرت را از تحمل آن همه رنج طاقت فرسا در عبادت برحذر داشت.



امام به او فرمود: اى همنشين رسول خدا! جدم رسول خدا صلي الله عليه و آله آن قدر عبادت كرد كه پاهايش ورم كرد، شخصى به او عرض كرد: چرا آنقدر به خود رنج مى دهى؟ فرمود: افلا اكون عبدا شكورا؛ آيا بنده سپاسگزار خدا نباشم.



جابر به امام سجاد عليه السلام عرض كرد:



جان عزيزت در خطر است، كمتر خود را در فشار قرار بده. امام فرمود:



«يا جابر لا ازال على منهاج ابوى موتسيا بهما حتى القاهما؛ اى جابر همواره راه پدرانم (پيامبر و على) را مى پيمايم، و آنها را الگو قرار مى دهم تا به آنها بپيوندم.



صحيفه سجاديه، يكى از نمادهاى عرفانى و زاييده انديشه هاى معرفت شناسى امام سجاد عليه السلام است كه به عنوان زبور آل محمد صلي الله عليه و آله شناخته شده، و با مطالعه آن، مى توان به عظمت بى كران پرستش آگاهانه آن بزرگوار واقف شد.



"حجة الاسلام والمسلمين محمد محمدى اشتهاردى"